Tansiyonunu ölçeceğiniz kişinin son yarım saat içinde kahve, alkollü
içecek, çay, kola veya sigara içmemiş olması, ağır egzersiz yapmamış
olması ve ölçümden önce dinlenmiş olması gerekmektedir.
Kişinin kolu sıvanır. Tansiyon aletinin kola sarılan kısmına "manşon"
denir. Manşon kalple aynı hizada olacak şekilde sarılmalıdır. (Ya da
daha kolayı, dirseğin katlanma çizgisinin bir-iki parmak üzerinden
sarılır.)
[Bu iki kordonun dirseğin üzerinde kalması kordonların birbirine
dolaşmasını engeller.] Manşon sarmanın püf noktası, manşonu pompa ve
göstergeye bağlayan iki hortumun kolun üzerinde kalacak şekilde
sarılmasıdır.
[Brakial arter'in dirsek çukurundaki yeri] Manşon sarıldıktan sonra
steteskopunuzu kulağınıza takınız. Steteskopun sesleri alan kısmına
"steteskopun diyaframı" denir. Diyaframı bir yere çarpmamaya dikkat
ediniz, kulağınız etkilenebilir. Diyaframı dirsek çukurunda gövdeye
yakın tarafa yerleştirmelisiniz. (Çukurun ortası değil, çukurun gövdeye
yakın yarısına.) Çünkü dinleyeceğiniz "brakial arter" isimli damar tam
bu hizadan geçer.
[Dirseği alttan destekleyiniz.] Burada da bir püf noktası söz konusu.
Pompayı tutacağınız el değil de diğer elinizle, tansiyonunu ölçtüğünüz
kişinin dirseğini alttan desteklerken aynı elinizin baş parmağıyla da
steteskopun diyaframını dirsek çukurunda muhafaza ediniz.
Diyafram manşonun altına şıkıştırılmaz! Bu şekilde ölçümler hatalı
sonuç verir. Ayrıca hastanın kolunu muhakkak alttan desteklemek
gerekir. Çünkü hasta kolunu düşürmemek için kasarsa ölçüm hatalı olur.
Şimdi manşonu şişirmeye başlayabilirsiniz. Burada amacımız manşon
içindeki hava basıncının, damarlar içindeki basıncı yenmesidir.
Dolayısıyla ne bir nabız ne de herhangi bir ses alabildiğimiz "sessiz"
sahaya ulaşana kadar şişirmektir.
[Ses yoksa bile 30 mmHg yukarısını da kontrol ediniz.] Manşonu yaklaşık
180 mm.Hg'ya ("180 milimetre-civa" diye okunur) kadar şişiriniz. Bu
basınç çoğu kimsede damarlardaki basıncı yenmeye yetecektir. Eğer bu
seviyede nabız atışına benzeyen hiçbir ses duymuyorsanız 30 mmHg. kadar
daha şişirip yine nabız atışı şeklinde hiçbir ses duymadığınızdan emin
olunuz.
Eğer hala nabız atışına benzer sesler alıyorsanız nabız, sesleri
kaybolana dek şişirip yine 30mmHg yukarısının da sessiz olup olmadığını
kontrol ediniz. Bazen yanılgıya düşüldüğü için bu 30mmHg'lık kontrolün
yapılmasında fayda vardır.
Şimdi yavaş bir şekilde havayı boşaltmaya başlayınız. Gözünüz de basınç
göstergesinde olmalıdır. Saniyede 2mm hızla basıncı düşürünüz. Basınç
düşerken nabız atışlarını ilk duyduğunuz basınç değerini aklınızda
tutunuz. İşte bu basınç "sistolik basınç" ya da "büyük tansiyon"
denilen basınçtır. Artık damar içinde kan akışı başlamış demektir.
Basıncı düşürmeye devam ediniz.
Nabız sesleri -tıpta bu seslere "Korotkoff sesleri" denir- basınç
düştükçe değişecek ve bir noktadan sonra kaybolacaktır. Seslerin
kaybolduğu nokta küçük tansiyondur(diyastolik basınç). Yani sesleri ilk
ve son duyduğunuz basınçlar size o kişinin tansiyonunu verir.
[Nabzı en az iki parmağınızla alınız.]
En önemli püf noktası: Tansiyon saat ve nabızla birlikte kaydedilir. Örneğin:
Saat: 14:00 Tansiyon: 115 / 75 Nabız: 90
Nabız atışlarını el bileğinin iç yüzünün başparmak tarafında hissederek
bulabilirsiniz. Nabız atışlarını hissetmek için işaret, orta ve yüzük
parmaklarınızı kullanınız. Bulamıyorsanız fazla dert etmeyiniz çünkü
nabız tutabilmek belli bir tecrübeyi gerektirir. Bir sağlık
personelinden yardım isteyebilirsiniz.
Eğer ölçtüğünüz tansiyon 140 / 90 'ın üstündeyse (örneğin 140 / 95 veya
170 / 120) bu tansiyon "yüksek" kabul edilir. Daha doğru sonuçlar elde
etmek için 15'er dakika arayla üç tansiyon ölçümü yapıp bunların
ortalaması alınız.
Konu: Tansiyon nasıl ölçülür ? 
