Mide ağrısı en önemli belirti

Prof. Dr. Mehmet Ali Yerdel: Olabilir. Kimi zaman bu ani gastrit[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
kanama nedeni bile olabilir. Özellikle stresle tetiklenen bu tip ani
gastrit kanamaları hayatı bile tehdit edebilir. Zira bu durumda midenin
birçok noktası adeta kan ağlamaktadır ve kanama tek bir ülser
yarasından olmadığı için çok tehlikelidir.

Hangi nedenler gastrit ve ülsere zemin hazırlıyorlar?

Prof. Dr. Mehmet Ali Yerdel: Son 15 yıldır çok iyi bildiğimiz en önemli
faktör ‘Helikobakter Pilori’ diye bilinen özel bir mikrop. Eskiden mide
asidinin ‘mikroplar dahil’ burada hiçbir canlının yaşamasına olanak
tanımayacağı sanılırdı. Oysa Helikobakter denilen akıllı bakteri
kendini mide asidinden mukus üreten hücrelere yapışarak koruyor ve
sinsi biçimde bu hücrelerin işlevini bozuyor. Dolayısı ile midesinde
helikobakter taşıyan kişi yeterince mukus oluşturamaz hale geliyor.
Bunun sonucunda da midenin kendi ürettiği asit tarafından yaralanması
süreci başlıyor.

Mide hastalıkları ile stres arasında ilişki var mı?

Prof. Dr. Mehmet Ali Yerdel: Helikobakter dışında mide iç yüzeyinde
hasar oluşturan en önemli etkenlerden biri de stres. Bu öylesine önemli
bir etken ki; halkımız da bunun farkında ve ‘Beni ülser ettin’ gibi
deyimlerin altında aslında ciddi bir gerçek yatmakta. Stresle mide
yaralanması arasındaki ilişkiye işaret etmek için ilginç bir deneysel
örnek vermek isterim. Kobayları karanlık bir ortamda dört bacaklarından
bağlarsak ve bu şekilde 1-2 gün bırakırsak tamamının mide kanamasından
öldüğünü görüyoruz. Stresin mide asidi miktarını artırarak ve bazen de
mukus miktarını azaltarak yaralanmaya yol açtığı düşünülmekte.
Birçoğumuzun stresli zamanlarda mideye giren krampları ciddiye alması
gerekiyor bu yüzden.

Bu bakteri nasıl bulaşıyor[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] korunma yolları var mı?

Prof. Dr. Mehmet Ali Yerdel: Nasıl bulaştığını ya da korunma yollarını
tam olarak bilmiyoruz. Muhtemelen çocuklukta ya da genç ergenlik
döneminde alıyoruz ve ağzımızda bir misafir gibi taşıyoruz çoğumuz.
Toplumda taşıyıcılık oranı yüzde 30’lara varmakta. Ancak herkesin
midesine yerleşmiyor. Dolayısı ile hiçbir mide şikayeti bulunmayan
birindeki bakterinin tanınmasının ya da tedavisinin önemi yok. Gastriti
ya da ülseri ve helikobakteri olan bir hanımefendinin tedavisi mutlaka
gerekiyor. Ama aman eşinize de bulaşmıştır diye o hanımın eşine eğer
bir şikayeti yoksa endoskopi önermenin bir manası yok.
Prof. Dr. Mehmet Ali Yerdel: Endoskop dediğimiz ‘fiber-optik’ bir
boruyu hastanın ağzından midesine indirerek midenin iç yüzey örtüsünün
tamamını direkt olarak görmek mümkün. Bu görüntüde mide yüzeyinin yer
yer kızarmış[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
sanki tahriş olmuş gibi görülmesi durumunda gastrit tanısı koyuyoruz.
Daha kesin tanı ise yine endoskop aracılığı ile alınan milimetrik
parçacıkların patalog tarafından mikroskop altında incelenmesi ile
konulmalı.

Ülser gastritin ilerlemiş hali mi yani?

Prof. Dr. Mehmet Ali Yerdel: Evet. Mide iç yüzündeki yüzeysel yaralanmayı gastrit[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
bu tahrişin mide duvarının derinlerine doğru ilerleyip bir yara halini
almasına ise ülser diyoruz. Ülserin kelime anlamı ‘yara’ demek zaten.

Ülser sadece midede mi olur?

Prof. Dr. Mehmet Ali Yerdel: Hayır. Aslında mide ülserinden daha sık
onikiparmak bağırsağının başlangıç kısmında rastlıyoruz ülserlere.
Buradaki ülserlerin en önemli nedeni de mide asidi. Onikiparmak
bağırsağı gıdaların mideden sonra hemen geçtiği bölüm ve burada
midedeki gibi güçlü koruyucu bir mukus tabakası da yok. Bu nedenle asit
üretimi fazla olan kişilerde ülserler sıklıkla onikiparmak bağırsağında
oluşuyor.

Ülserin belirtileri nelerdir?

Prof. Dr. Mehmet Ali Yerdel: Mide ülseri müzmin bir problem. Hasta
genellikle 50-65 yaş arasındadır ve ağrıdan şikayetçidir. Hastanın
hikayesi ayrıntılı olarak alındığında probleminin eskilere dayalı
olduğu anlaşılır. Mide ülserinde ağrı daha ziyade yemek yemekle ortaya
çıkar. Ağrı yeri; kaburgaların birleştiği noktanın altında[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
göbeğinde 4-5 santim üzerindedir. Mide ülserli hastalarda bulantı ve
kilo kaybı da olabilmektedir. Eski bir ülserin bazen de ilk bulgusu
kanama olabilir.

Peki onikiparmak bağırsağı ülserinde belirtiler neler?

Prof. Dr. Mehmet Ali Yerdel: Onikiparmak bağırsağı ülserinde de en
temel belirti müzmin ağrıdır. Hasta sıklıkla 40’lı yaşlardadır ve
ağrıyı yine mide ülserindekine benzer yerde algılar. Onikiparmak
bağırsağı ülseri ağrısı[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
mide ülserine göre daha tipik bir ağrıdır. Hastalar genellikle sonbahar
ve ilkbaharda ağrılarının daha fazla olduğundan yakınırlar. Ayrıca gün
içinde de ağrılarının adeta bir ritim takip etmekte olduğunu
tanımlarlar. Ağrı genellikle mide boşken[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
yani açken artar ve yemek yemek hastaları rahatlatır. Ağrının sürekli
sırta vurmakta oluşu ve geceleri hastayı uyandırmaya başlaması
onikiparmak bağırsağı ülserinin iyice derinleşmiş olduğuna işaret eden
belirtilerdir.