Mitral kapak düşüklüğü

Mitral kapak düşüklüğü
Mitral hastalıklarından biride, mitral kapak düşüklüğü ya da
proapsusu kalpte sol kulakçıkla sol karın­cığı ayıran mitral kapağın
yapısal bir bozukluğudur. Bazı olgularda mitral ka­pağın iki kanadının
yüzeyleri normalden daha geniştir; bu nedenle sol karıncığın her
kasılmasında (sistol) kapağın kanat­lan sol kulakçığa doğru bombeleşir.
Ba­zı olgularda ise kapağı yerinde tutan kirişsi bağlar normalden uzun
olduğundan kapak aralığı genişler.
20. yüzyıla değin tanınmayan bir hastalık olan mitral kapak düşüklüğü
günümüzde erişkin nüfusun yüzde 5-10′unda görülmektedir. Görülme sıklığı
her İki cinste de aynıdır.
Tam yöntemlerindeki gelişmeler, özellikle de anjiyografiyle kalp
damarlannın görüntülenmesi ve ekokardiyografi gibi incelemeler mitral
kapak düşüklüğünde erken tanıya olanak vermek­tedir. Böylece kapağın
görünümü kesin olarak saptanabilmekte ve hastalığın ne yönde gelişeceği
görülebilmektedir.
Mitral kapak düşüklüğü bazen tek başına, bazen de kulakçıklar arası
bağ­lantı gibi bir doğumsal kalp hastalığıyla ya da kunduracı göğsü gibi
bir iskelet bozulduğuyla birlikte görülür. Ayrıca düşüklük başka kalp
kapakçıklarında da olabilir. Örneğin mitral kapakla birlikte ya da tek
basma triküspid kapak (sağ kulakçıkla sağ karıncığı ayıran kapak­çık)
düşüklüğü bulunabilir; aort kapağında düşüklük akciğer atardamarı
ka­pağından daha sık ortaya çıkar, istatistiklere göre mitral kapak
düşüklüğüyle birlikte bakteri kökenli yan akut kalp iç zan iltihabı
(subakut bakteriyel endokardit), kalpte ritim bozuklukları, anji-na
pektoris tipi göğüs ağnlan, ani ölüm, ağır mitral kapak yetmezliği ve
beyin damarlannda tıkanma olasılığının arttığı da unutulmamalıdır.
Tanı
Mitral kapak düşüklüğünde çok çeşitli klinik belirtiler ortaya
çıkabilir. Hastaların büyük bölümünde tümüyle belirti­siz kalır ve
hiçbir yakınmaya yol aç­maz. Bazen de bir dizi belirti verir, ama bu
belirtilerin mitral kapak düşüklüğüyle ilişkisini kurmak çok güçtür.
Mitral kapağı aşağı doğru sarkmış olan kişiler genellikle ince yapılı,
uzun boyludurlar. Göğüste gelip geçici ağrı­lardan, çarpıntıdan ve ara
sıra baygınlık duygusundan yakınırlar. Mitral kapak düşüklüğünde göğüs
ağrıları kendiliğin­den ya da seyrek olarak bedensel etkin­likten sonra
ortaya çıkar. Hastalar bu ağrıları “kaburgalar arasında ağrı” ya da
“göğüste sıkışma duygusu” biçiminde betimlerler. Ağrılar trinitrin
alınmasıyla geçmez, bedensel etkinlikle de artmaz.
Çarpıntılar, kalp atımlarının rahat­sızlık verecek derecede
hissedilmesi, kalp ritmindeki ani bozulmalar, nefes darlığı, baş dönmesi
ve bazı hafif ruhsal bozukluklar da mitral kapak düşüklüğü­ne eşlik
edebilir.
Kalbi dinleyerek yapılan muayenede olguların yüzde 10-20’sinde bulgular
normaldir. Ama hastaların büyük bölü­münde tanıda çok değerli olan iki
Önemli belirti saptanır:
Sistolik klik: Kasılma sırasında kal­bin tepe noktasında duyulabüen,
omuz ya da kola doğru yayılmayan ve solu­num ya da vücudun konumuna göre
de­ğişebilen kısa süreli bir kalp sesidir.
Mitral kapak yetmezliğine bağlı kalp üfürümü: Kalbin üzerinde sol
ka­rıncığın alt ucuna karşılık gelen kalp tepesinde duyulur. Sol
koltukaltına doğru yayılır. Bu sesin şiddeti vücudun konumuna ve
solunuma bağlı olarak değişir.
Hastaların yaklaşık üçte ikisinde elektrokardiyografide (EKG) çok tipik
olmayan, ama tanı açısından önem taşı­yan değişikliklere rastlanır.
Bunlar sürekli değildir, ara sıra ortaya çıkar. EKG değişiklikleri göğüs
ağrısının bulunduğu durumlarda yanlışlıkla koroner kalp hastalığı
tanısına yöneltebilir.
Olgularm yüzde 10-15′inde kulakçık ek atımları (ekstrasistol) ortaya
çıkar. Bazen de kulakçık kasının titreşim biçi­minde düzensiz kasılması
(flater), kulakçık kasılmalarının işlevsiz ve düzen­siz seğirmelere
dönüşmesi (fibrilasyon),taşikardi nöbetleri gibi daha ağır kalp ritmi
bozuklukları görülür.
Çok ender olarak mitral kapak dü­şüklüğünde karıncık ek atımları,
karıncık taşikardisi ve karıncık fibrilasyonu gibi tehlikeli ritim
bozuklukları ortaya çıkar. Mitral kapak düşüklüğünde ani Ölümler
karıncık fibrilasyonuna bağlanır.
Ekokardiyografi
Mitral kapak düşüklüğü tanısında ekokar-diyografi hastaya hiçbir
rahatsızlık ver­meyen ve çok güvenilir olan bir incele­medir. Hastalığa
tanı koyma olanaklarını da önemli ölçüde genişletmiştir. Tipik bir
mitral kapak düşüklüğü olgusunda eko-kardiyografik inceleme şu bulguları
verir:
Mitral kapakta kepçeyi andıran bi­çim bozukluğu. Bu görüntü mitral
ka­pak düşüklüğü için çok tipiktir ve kesin tanıya yol açar.
Hamak biçiminde mitral kapak. Bu görüntü tipik olarak hastalığın
ilerlemiş evrelerinde ortaya çıkar.
Ekokardiyografik incelemede yanlış değerlendirmeye yol açabilen başlıca
etkenler kalp dış zarında sıvı toplanma­sı, mitral kapakta kalınlaşma,
romatizma ya da enfeksiyon kökenli kalp iç za­rı iltihabıdır.
Diğer incelemeler
Mitral kapak düşüklüğünde ağır bir mitral kapak yetmezliği, buna bağlı
sol kulakçık genişlemesi ve akciğer atarda­marlarında basınç artışı
gelişmedikçe göğüs filmi çekilmesinin tanıya fazla yardımı olmaz.
Kalp boşluklarına kateter ile girile­rek yapılan anjiyografik inceleme
de kesin tanı olanağı sağlamakla birlikte daha zor bir girişim olması ve
sonuçla­rının tedavi seçimine yardımcı olmama­sı nedeniyle görece
seyrek başvurulan bir tanı aracıdır.
Komplikasyonlar
Mitral kapak düşüklüğü iyi huylu olma­sı nedeniyle hastaların çoğunda
hiçbir belirti ve rahatsızlığa yol açmaz. Az sa­yıda hastada ise bazı
komplikasyonlann ortaya çıkmasıyla hastalık ağrrlaşabilir. Kalpte ritim
bozuklukları. Mitral kapak düşüklüğünde görülebilen bir komplikasyondur
Saatte 30′dan fazla karıncık ek atımının görülmesi duru­munda daha ağır
ritim bozukluklarını önlemek için hastaya kalp ritmini dü­zenleyici
tedavi uygulanması gerekir. Endokardit. Kalp boşluğunu döşeyen iç zarın
iltihabıdır. Bazı istatistiklere göre endokardit hastalarının yüzde
25′inde mitral kapak düşüklüğü bulunmaktadır. Bu tip kalp hastalarında
enfeksiyonlar er­ken dönemde tedavi edilmeli, diş çürük­leri gibi kalbi
etkileyebilen enfeksiyon odaklarının bulunması durumunda uy­gun
antibiyotik tedavisi uygulanmalıdır. Beyin damarlarında tıkanma. Mitral
kapak düşüklüğü kan akımını bozarak dolaşımda pıhtıların oluşma riskini
artı­ran bir durumdur. Bu pıhtılar beyin da­marlarına giderek tıkanmaya
neden ola­bilir. Vücudun yarısında felç görülen hastaların önemli
bölümünde mitral ka­pak düşüklüğüne bağlı kalp ritmi bo­zukluğu olduğu
saptanmıştır. Mitral kapak yetmezliği. Mitral kapak düşüklüğünde kalp
üfürümünün aniden şiddetlenmesi mitral kapak yetmezliği gibi bir
komplikasyonu düşündürür. Bu durum çoğu kez mitral kapağı yerinde tutan
kirişsi bağlardan birinin yırtılma­sına bağlıdır.
Tedavi
Mitral kapak düşüklüğünün tedavisinde izlenecek yol hastalığın
belirtilerine, mitral kapak yetmezliğinin ağırlığına ve kalp ritmindeki
bozukluklara bağlı olarak değişir.
Belirti vermeyen olgularda kalp iç zan iltihabına karşı koruyucu
önlemler dışında bir tedaviye gerek yoktur.
Ağır mitral kapak yetmezliğinde ise cerrahi girişim tek etkili tedavi
yöntemi­dir. Kalp ritmi bozukluklarında beta engelleyici ilaçlara
başvurulur. Bu ilaçlar­dan yarar sağlanamazsa kalp ritmini dü­zenleyici
ilaçlar denenir. Beta ağrıların etkisini engelleyen ilaçlar aynı
zamanda göğüs ağrılarına karşı etkilidir. Ağrılar bu tedaviyle
giderilemezse geç etkili da­mar genişleticilere başvurulur. Anjina
pektoris tipi ağrıların beta engelleyici ya da damar genişleticilere
dirençli olması, Çok seyrek görülen bir durumdur. Böyle bir durumda
ağrıların kökeni titizlikle yeniden araştırılmalı, koroner atardamar
hastalığı üzerinde durulmalıdır.