Giriş Tarihi : 30/03/09 Yer : İstanbul Yaş : 34 Mesajlar : 14824 Rep Puanı : 14472 Rep Gücü : 6503
Konu: Ücret ve Ücretlendirme Sistemleri Salı Şub. 02, 2010 6:22 am
Ücret ve Ücretlendirme
Ücret Nedir? Ücret[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] geniş anlamıyla[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] bir kişinin çalışması karşılığında kendisine para ya da mal cinsinden yapılan ödemedir. Bu tanım içine[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] işçilere ve memurlara yapılan ödemelerin yanı sıra serbest meslek sahiplerinin kazançları da girer. Dar anlamıyla ücret ise[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] işçilere gördükleri iş karşılığında yapılan ödeme ya da işçinin emeğinin fiyatı olarak tanımlanır ve genellikle bu anlamda kullanılır. Memurlara aydan aya yapılan ödemelere ise aylık ya da maaş denir. Ücretler genellikle para olarak ödenir. Tüm kesintiler çıktıktan sonra işçinin eline geçen ücrete "çıplak ücret" denir. Ama verilen öğlen yemekleri[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] lojman ya da işçinin işe gidiş gelişini sağlamak üzere konan servisler gibi parasal olmayan ödemeler de ücret kapsamı içinde değerlendirilebilir. İşçiye yapılan parasal ya da parasal olmayan ödemelerin ve ücretli izin[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] emeklilik hakları gibi sosyal hakların tümü "giydirilmiş ücret" olarak adlandırılır. Belirli bir ücret ödeyerek çalıştırılan kişiler çok eski dönemlerden beri var olmuştur. Ama ücretle geçinen işçilerin toplum içinde önemli bir sayıya ulaşması sanayinin gelişimi ile başladı. Sanayi Devrimi'nden sonra hızla çoğalan işçi sayısı ücretin toplumsal yaşam ve ekonomideki etkisini artırdı. Günümüzde[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] özellikle sanayileşmiş ülkelerde nüfusun önemli bir bölümünü oluşturan işçilerin aldıkları ücret[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] gerek geniş bir halk kesiminin refahı[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] gerek ekonominin gidişi üzerinde önemli bir etkendir.
Ücretlendirme Ücretler çalışma süresine ya da verimliliğe göre belirlenebilir. Çalışma süresine[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] yani zamana göre belirlenen ücret saatlik[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] günlük[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] haftalık ya da aylık olabilir. Saptanan süre dışında fazla çalışma (mesai) ücreti ayrıca ödenir. Verime göre uygulanan ücret ise daha çok "parça başına ücret" biçiminde olur. Parça başına ücret[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] işçinin ürettiği mal miktarına göre belirlenir. Bu yöntem işçiyi daha fazla üretmeye zorlar. Ücretin belirlenmesinde bazen karma bir yöntem de kullanılabilir. Buna göre[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] önce işçinin belirli bir süre çalışmasının karşılığı olan ücret belirlenir. Eğer işçi bu süre içinde saptanan miktardan daha fazla üretim yaparsa[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] fazla ürettiği parça başına ek ücret ödenir. Ücret hangi yöntemle saptanırsa saptansın[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] işçiye en kısa sürede ödeme yapmak zorunludur. Türkiye'de ücretin en geç bir ay içinde ödenmesi gerekir. Yapılan toplu iş ya da hizmet sözleşmeleriyle bu süre bir haftaya kadar indirilebilir. Ücretler artık yalnızca çalışılan zamanın karşılığı olmaktan çıkmıştır. Sanayi Devrimi'nin başlarında düşük ücretlerle uzun saatler boyunca çalıştırılan işçiler[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] sendikalarda örgütlenerek ekonomik mücadeleye giriştikten sonra[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] yalnızca çalıştıkları günler için ücret alma uygulaması da son buldu. Günümüzde hafta ve bayram tatilleri[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] yıllık ücretli izinler[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] evlenme ve ölüm yardımları gibi ek ödemelerle ücret[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] çalışılan zamanın karşılığı değil[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] işçinin insanca yaşamasını sağlaması gereken gelir olarak düşünülmektedir. İnsanın[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] uygun koşullarda yaşamak gibi yalnızca insan olmaktan doğan bazı haklarının bulunduğu düşüncesinin gelişimi ile birlikte[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] işçiye ödenebilecek en az ücretin belirlenmesine de başlandı. İşçilere[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] asgari ücret denen ve genellikle hükümet tarafından ya da toplusözleşmelerle saptanan bu ücretten daha düşük ücret verilemez. Asgari ücret uygulaması ilk kez 19. yüzyılın sonunda başladı ve 20. yüzyılda sanayileşmiş ya da sanayileşmekte olan birçok ülkede yaygınlaştı. Gelişmiş ülkelerde[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] asgari ücret genellikle sendikalar ile işverenler arasında yapılan toplusözleşmelerle belirlenirken[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] sendikal örgütlenmenin henüz yeterince güçlenmediği azgelişmiş ülkelerde hükümetlerce saptanır. Asgari ücretin saptanmasında ülkenin toplumsal koşulları[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] gelişme hızı[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] genel ücret düzeyi[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] fiyat artışları ve geçinme endeksleri gibi ölçütler temel alınır. Türkiye'de ülke çapında asgari ücret uygulaması 1968'de başlatıldı. Asgari ücreti Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı gözetiminde[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] hükümet[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] işçi ve işveren temsilcilerinin katılmasıyla toplanan Asgari Ücret Tespit Komisyonu saptar. Bakanlığın çağrısı üzerine toplanan Asgari Ücret Tespit Komisyonu en geç iki yılda bir asgari ücreti yeniden belirler. Türkiye'de ücretler İş Kanunu ile yasal güvence altına alınmıştır. "Eşit işe eşit ücret" ilkesini kabul eden İş Kanunu'na göre aynı işi yapan işçilere[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] kadın ya da erkek olmalarına[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] yani cinsiyetlerine göre farklı ücret uygulanamaz. İş Kanunu'nda ücretlere ilişkin düzenlemeler arasında işçi ücretlerinin dörtte birinden fazlasının haczedilemeyeceği ve yasayla ya da toplusözleşmelerle belirlenen nedenler dışında işverenin işçiye ücret kesme cezası veremeyeceği hükümleri de yer alır.
Konu: Ücret ve Ücretlendirme Sistemleri 
