Kimyasal tepkime çeşitleri (Fen ve Teknoloji Dersi)

Ders: Fen ve Teknoloji
Konu:Kimyasal tepkime çeşitleri nelerdir araştırınız.


A) ÖZELLİKLERİNE GÖRE :

1. Yanma Tepkimeleri

• Bir maddenin oksijenli verdiği tepkimelerdir.
Yanma tepkimesi için: yanıcı madde, hava(oksijen), tutuşma sıcaklığı gerekir.
Bu 3 faktörden birinin eksikliği yanmayı durdurur.CO2 gazının yangın
söndürücü olmasının nedeni özkütlesinin havadan büyük olması ve yanıcı
olmamasıdır.
• Organik bileşikler yanarlar.
Organik bileşiklerden yapılarında yalnız C ve H bulunduranlara
hidrokarbon denir.Genel olarak CxHy formülü ile
gösterilirler.Yapılarında C ve H’ın yanı sıra O, S, N ve halojen (F, Cl,
Br, I) bulunduran organik bileşikler de vardır.
• Organik bir bileşiğin yanması sonucunda: CO2 oluşması bileşiğin C
içerdiğini, H2O oluşması bileşiğin H içerdiğini, SO2 oluşması bileşiğin S
içerdiğini, NO2 oluşması bileşiğin N içerdiğini kanıtlar.Oksijen
havadan geldiği için bileşikte oksijen bulunup bulunmadığı ürünlerin
türüne bakarak anlaşılmaz.

[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]

CS2’de C ve S olduğundan ürünler CO2 ile SO2’dir.C4H10’da C ve H
olduğundan ürünler CO2 ve H2O’dur.C4H10 ile C4H10O3’ün yanma ürünleri
aynıdır.Ancak oksijenin bir kısmı bileşik tarafından karşılandığından
C4H10O3’ü yakmak için daha az miktarda oksijen yeterli olur.
• Metallerin oksijenle birleşmesi paslanma ya da oksitlenme olarak bilinir.Bu tür tepkimelere yavaş yanma da denir.

[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]

2. Sentez (Birleşme) Tepkimeleri

Birden fazla maddenin birleşerek tek bir ürün oluşturduğu tepkimelerdir.Bu olayda yan ürün oluşmaz.

[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]

3. Analiz (Ayrışma) Tepkimeleri

Bir bileşiğin kendinden daha basit yapılı maddelere ayrıştırılması
tepkimeleridir.Elektroliz yolu ile ya da ısı alarak ayrışan maddeler
vardır.

[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]


4. Yer Değiştirme Tepkimeleri

• Aktif olan bir elementin, kendinden daha az aktif olan (pasif) bir elementle yer değiştirmesi ile gerçekleşen tepkimelerdir.

[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]


• Sulu çözelti tepkimelerinin birçoğunda ise anyon ve katyonların her ikisi de yer değiştirir.
Çökelme ve nötrleşme tepkimeleri de yer değiştirme tepkimeleridir.

[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]

Çökelme:
[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
Nötrleşme:
[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
• Organik bileşiklerde de yer değiştirme tepkimeleri vardır.

[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]

5. İyonik Tepkimeler

Sulu çözeltilerde gerçekleşen tepkimeler iyonların etkileşmesine dayanır
ve tepkime ürünlerinden biri çökerek (çökelme), sıvı (nötrleşme) ya da
gaz halinde ortamdan ayrılabilir.İyonik tepkimelerde sadece tepkimeye
giren iyonlar gösterilir.Böyle denklemlere net iyon denklemi denir.
[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
B) ENERJİ DEĞİŞİMLERİNE GÖRE:

1. Ekzoterm Tepkimeler

Oluşumu sırasında dışarıya enerji (ısı-ısşık) veren tepkimelerdir.Yanma tepkimeleri çoğunlukla ekzoterm tepkimelerdir.

[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]

2. Endoderm Tepkimeler

Oluşumu sırasında dışarıdan enerji alan tepkimelerdir.
[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]

• Isı bakımından bir kapta ekzoterm bir tepkime gerçekleşiyorsa sistemin
sıcaklığında artış olur; endoterm bir tepkime gerçekleşiyorsa sistemin
sıcaklığında azalma olur.

C) MADDELERİN FİZİKSEL DURUMUNA GÖRE:

1. Homojen Tepkimeler

Tepkimeye girenlerle ürünler aynı fazdadır.
[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
2. Heterojen Tepkimeler

Tepkimedeki maddeler farklı fazlardadır.
[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]

D) ELEKTRON ALIŞVERİŞİNE GÖRE:

1. Redoks (İndirgenme – Yükseltgenme) Tepkimeleri

Bu tür tepkimelerde elektron alışverişi ve değerlik değişmesi vardır.
[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]

2. Redoks Olmayan Tepkimeler
Bunlarda elektron alışverişi, değerlik değişmesi yoktur.
[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]

E) GERİ DÖNÜŞÜNE GÖRE

1. Tersinir Olmayan Tepkime

Girenlerin tamamen ürüne dönüştüğü tepkimelerdir.Organik maddelerin
yanması, çökelme, kuvvetli asit ve bazların nötrleşmesi böyle
tepkimelerdir.Tek yönlü olarak gösterilirler.
[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]

2. Tersinir Tepkime

Ürünlerin kendi aralarında etkileşip girenleri oluşturduğu tepkimelerdir. Çift yönlü olarak gösterilirler.

[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]



F)VERİMLERİNE GÖRE:

1. Artansız Tepkime

Tepkimeye giren maddelerin tümü tamamen tükenir.

2. Tüm Verimler Gerçekleşen Tepkime

Tepkimeye giren maddelerin en az biri tamamen tükenir.Böyle tepkimelerde
tepkimeye giren maddelerden ortamda daha düşük oranda bulunan tamamen
tükenir.Artansız tepkimeler tam verimle gerçekleşen tepkimelerdir.

3. Düşük Verimle Gerçekleşen Tepkime

Tepkimeye giren maddelerin hepsinden artar.