Mars’tan gelen karides

400 milyon yıllık bir evrim sürecine sahip olan Mantis
karideslerinin sahip olduğu gözler, yeni nesil iletişim sistemleri
geliştirilmesini sağlayarak teknolojide çığır açabilir.
Yaklaşık 400 milyon yıllık bir evrim sürecinden geçen Mantis
karideslerinin sahip olduğu gözler, yeni nesil iletişim sistemleri
geliştirilmesini sağlayarak teknolojide çığır açabilir.
Kabuklu canlılar ailesinin üyesi olan bu karidesler, görüş yeteneği en
gelişmiş canlılar olarak biliniyor. Gözleri sayesinde hayvanlar
âleminde diğer hiçbir canlıda olmayan bir özelliğe sahip olan Mantis
karidesleri: Dairesel polarize filtre (CPL) olarak bilinen ışığı
algılayabiliyorlar.
CPL, bir ışık doğrusunun ekseni etrafındaki elektromanyetik
dalgaların, 360 derece dönmesiyle oluşuyor.
Dünyada CPL algısına sahip tek canlı olan Mantis karidesinin bu
yeteneği 2008 yılında keşfedildi. Karidesin bu özelliği ilk olarak aynı
yıl Mart ayında Current Biology dergisi tarafından duyuruldu.
Bu noktadan ilham alan mühendisler, Mantis karideslerinin CPL
algılama yeteneği sayesinde, ışığın çok daha etkin kullanılabileceği
ileri teknoloji iletişim sistemleri geliştirmeyi hedefliyor.
Mühendisler, ışığın CPL’de olduğu gibi serbest dönüş hareketinden
faydalanılması sayesinde, çok daha güçlü çözünürlük elde ederek görüntü
kalitesini arttırmayı amaçlıyor.
MARS’TAN GELEN KARİDES
Mantis karideslerinin gözleri en az 100 bin rengi algılaması
sağlayan çok sayıda hücreye sahip bulunuyor. Bu rakam insan gözünün
algılayabildiği renk sayısının 10 katı. Ayrıca, insanlarda 3 farklı
ışın algılayıcı hücre bulunurken, Mantis karideslerinde bu 12’ye
çıkıyor. Karideslerin bu denli gelişmiş görüş algısına sahip olması,
bilim insanlarının onlara “Mars’tan gelen karides” adını takmalarına
sebep oldu.
Bilim insanları, görsel evrimi incelemek için en iyi malzemeyi
oluşturan karideslerin neden bu kadar gelişmiş bir görüş algısına sahip
olduğunu çözebilmiş değil. Çünkü karides kuyruğunda bulundurduğu bir
leke sayesinde CPL’yi yansıtabiliyor ve bu yeteneğini ihtiyacı olmasa da
iletişim kurmak için kullanabiliyor.
Cronin, bu kadar gelişmiş algı gücüyle karideslerin beynin yerine
getirmesi gereken analizi gözleriyle halledebildiklerini, böylece daha
basit bir beyin yapısına sahip olduklarını belirtti
Bilim insanları, “Mars’tan gelen karideslerin” sahip olduğu hücreleri
inceleyerek, iletişim donanımlarında çığır açabileceklerine inanıyor.
Bu kapsamda, ilk olarak DVD ve CD oynatıcıların içinde bulunan ve CPL
dönüştürme görevi gören çeyrek dalga tabakalarının geliştirilmesi
hedefleniyor.
TEK YETENEĞİ BU DEĞİL
Sahip olduğu algı gücü sayesinde, canlılarda kabul edilen görüş alanı
Mantis karideslerinde yüzde 33 daha fazla. Çünkü karides sadece
siyah-beyaz, renkli ve doğrusal polarize ışığı değil, dairesel polarize
filtreyi de algılayabiliyor.
Mantis karidesi uzmanı Tom Cronin, bu hayvanların kesinlikle uysal
olmadığını, tam tersine son derece vahşi bir hayvan olduğunu da
belirtiyor. Mantis karidesi birçok deniz canlısının aksine avını kalbine
sapladığı zırhlı dokunaçlarıyla öldürüyor veya vurarak parçalara
ayırıyor.
Ayrıca, karideslerin avlanırken kurbanlarına vurma hızı, canlılar
âlemindeki en hızlı ikinci hareket olarak biliniyor.
Bilim dünyasının göz bebeği Mantis karidesi, son olarak BBC’nin bilim
dergisi Focus’a konu oldu.