Çocuğunuz için önemli uyarı

Boynun ön bölümünde yer alan, yaklaşık 20 gram ağırlığındaki tiroid
bezi, küçük ama vücuttaki rolü büyük bir organ. Tiroid bezininin vücutta
orkestra şefi gibi bir görevi bulunuyor. Hücrelerin ve organların
enerji kaynağı ve hücrelerin çalışma hızını ayarlayan en önemli hormon.
Dolayısıyla hormonda meydana gelen bir bozulma, bütün vücudu etkisi
altına alıyor.

Tiroid bezinin az ya da çok çalışması çoğunlukla genetik nedenlere
dayanır. Irsiyetten gelen belirtiler, iyotlu ve iyotsuz tuz kullanımına
göre hastalık şeklinde ortaya çıkabilir. En önemlisi çocuklarda görülen,
yani tiroid hormonlarının az çalışmasıyla ortaya çıkan Hipotiroidi,
tedavi edilmezse 'kalıcı zeka geriliği' gibi çok kötü sonuçlara yol
açabilir.

Bu önemli hormonla ilgili sorularımızı Alman Hastanesi İç Hastalıkları
ve Endokronoloji Uzmanı Prof. Dr. Hüsrev Hatemi yanıtladı.

- Tiroid bezinin vücudumuzda tam olarak işlevi nedir?

Tiroid hormonlarının başlıca işlevi, organizmada enerji metabolizmasını
düzenlemektir. Tiroid hormonlarının aşırı salgılanması halinde, vücutta
oksijen kullanılması ve vücuttaki yağ, karbonhidrat, protein gibi
öğelerin yakılması artar. Tiroid hormonlarının az salgılanması halinde
ise bunun aksi olur. Fakat bunu yalnız soba fonksiyonu gibi görmek
yanlış olur. Tiroid hormonları yalnız üşümemek için değil, büyüme için,
organ fonksiyonları için, hatta normal zeka için de enerji kaynağıdır.
Sobayı ya da bilgisayarı çalıştıran bir sisteme benzetilmesi doğru olur.

- Tiroid hastalıkları genetik midir?

Çoğunlukla irsidir. İrsiyeti olan birinde beslenme hatalarıyla, aşırı
iyotlu ya da iyotsuz beslenmeyle açığa çıkar. Aşırı iyot, Haşimato
hastalığına neden oluyor. 1996 yılında Türkiye'de iyotlu tuz
kullanılmaya başladı. Bunun sonucunda guatr'lar azaldı, Haşimato
hastalığı iki katı yükseldi. (Kronik tiroid iltihapları arttı)

Haşimato hastalığı

Tiroid hücrelerine karşı vücudun ürettiği antikorlar sonucu oluşan
tiroid iltihabına Haşimato hastalığı denir. İlk belirtisi çoğunlukla
kilo almaktır. Bu hastalığa yakalanan kişiler, yeme ve günlük yaşam
alışkanlıkları değişmediği halde kilo aldıklarını fark eder. Daha seyrek
görülen belirtiler ise çarpıntı ve saç dökülmesidir. Bunun yanında,
cilt kuruması, kabızlık, depresyon, yorgunluk, halsizlik, sinirlilik,
cinsel isteksizlik, boğazda takılma hissi, adet düzensizliği diğer
belirtiler arasında sayılabilir.

- Tiroid bezinin az çalışması ya da çok çalışmasının nedenleri nelerdir?

Tiroid bezinin az çalışması doku kaybına bağlıdır. Bu da doğuştan,
ameliyata bağlı veya iltihap sonucu oluşur. Tiroidin fazla çalışması
ise, organizmadaki sinyalizasyon sisteminin bozulmasıyla ortaya çıkar.

- Az çalışması ve çok çalışması ne gibi sorunlara yol açar?

Az çalışması: Kolay üşüme, kilo alma, saç ve deri sağlıksızlığı,
kabızlık ve kadınlarda regl bozuklukları gibi sorunlara yol
açar.(Hipotiroidizm, az çalışmanın tıbbi adıdır)

Çok çalışması: Tiroidin fazla çalışması, bazı nüanslarla, Hipertiroidizm
(Guatr), Tirotoksikoz, Graves hastalığı gibi adlar alır. Çok çalışmada
vücut yakıt öğelerinin yakılması artar. O kadar artabilir ki, yakıt
yokluğunda evin döşemelerinin de yakılmasına benzer şekilde, vücudun
kasları da yakılır. İskelet kası da kalb kası hücreleri de az veya çok
zarar görür. Gözlerde her hastada değilse de bir kısmında ileriye doğru
çıkma olur. Bu doktorların da görmekle üzüldüğü, can sıkıcı bir
komplikasyondur. Hipertiroidi hastalarında terleme artar, kalp atış
hızı artar.

- Neden kadınlarda daha çok görülür bu sorun?

Bağışıklık sistemi hastalıkları, kadınlarda, erkeklere göre biraz daha
fazla görülür. Tiroidin işlev bozuklukları da genellikle bağışıklık
sistemindeki bozukluklara bağlıdır.

- Tiroid bezinin düzgün çalışmaması nedeniyle oluşan hastalıklar tamamen
iyileştirilebilir mi? Ya da kişi ömür boyu ilaç kullanmak durumunda
kalabilir mi?



İlaç tedavisi ya da hastalığın tamamen yok edilmesi, tiroid hastalığının
tipine,hastanın yaşına ve araya giren göz büyümesi, kalb yetersizliği
gibi komplikasyonlara göre o kadar değişkendir ki, şematik bir özet
yapmak, gerçeklere uymaz.

- Yenidoğanlarda tiroid rahatsızlığı çıkabilir mi?

Evet.Fakat hipertiroidi çok nadirdir. On bin doğumun altısında, doğuştan
hipotiroidi görülür.

- Zeka geriliğine yol açıyor çocuklarda değil mi?

Evet, doğuştan bir hipotiroidili yani tiroid hormonları az çalışan
çocuk, bir yaşını tamamlamadan tedavi edilmeye başlamalıdır. Ne kadar
geç kalınırsa , o kadar ciddi zeka geriliği olur. Yani hayatın ilk
ayında tedaviye başlanan bir çocuğun zekası kurtulmuş, onuncu ayda
tedaviye başlanan bir çocuğun zekası ise kısmen kurtulmuştur.

- Tiroid bezinin işlevi, cinsel hayatı ve çocuk sahibi olmayı etkiler
mi?

Erkekte sertleşme sorunları ortaya çıkar. Kadınlarda aylık periodlar
bozulabilir. Yumurtlama fonksiyonu bozulacağından, kalıcı olmayan bir
infertilite görülebilir. Ancak kısırlığa ciddi bir katkısı yoktur. Çok
çok ufak bir ihtimaldir. Yol açsa bile doğru tedaviyle tiroid
iyileştirileceğinden kısırlık ihtimali de ortadan kalkar.

- Tiroid kanseri nedir? Tiroid kanserinin tedavisi mümkün müdür?

Tiroid kanseri de diğer kanserler gibidir.Bir iki tipi oldukça kötü
gidiş gösterir. Fakat çok şükür diyelim ki, daha büyük bir kısmı , diğer
kanserlerin çoğuna göre çok iyi seyir gösterir. Hastalarımız arasında
20-30 yıllık tiroid kanseri hastaları az değildir.

- Tiroid bezi için ne kadar sıklıkla kontrole gitmeliyiz?

Tedavisi yeni başlayanlarda 4-6 ayda bir. Tedavisi yerleşmiş olanlarda
6-12 ayda bir.

- Alternatif tıp yardımcı olur mu?

Alternatif tıp ikiye ayrılır: Ot ve köklerle yapılan tedaviye �erbalizm
�enir. Bu tıbbın konusudur. Bu tedavi tarzının büyücü, işportacı veya
palavracılarla hiçbir ilgisi yoktur. Maalesef bu konuda başta bizim ülke
olmak üzere, Dünya�ın çivisi çıkmıştır. �onuçlarına katlanmaya razı
olanlar, büyücüleri veya laf akrobatlarını dinleyebilirler. Herkes özgür
ve özerktir�diyorum. Haşimato teşhisi konmuş hasta, evinde mutlaka
iyotsuz tuz kullanmaya dikkat etsin.

- Türkiye�e tiroid rahatsızlıkları ne kadar yaygın?

Türkiye�e 20 yaşın üzerinde 100 kişinin 4� çeşitli tipte ve çeşitli
ağırlık derecesinde tiroid sorunu geçirmiştir veya geçirebilir. Bunlar
bilinen vakalar üzerinden yapılan hesaplamalardır. Tiroid sorunu olmadan
sadece tiroid büyümesi (guatr) ilden ile değişmekle beraber, 100
kişinin 15�nde vardır. Doğuştan hipotiroidi 10 bin doğumun 6�ında
görülür. Bir tarama yapıldığında, 20 yaşın üzerinde 100 kişinin en az
5'inde, hastanın hiçbir şikayeti olmadığı halde kronik tiroid
hastalığının kan bulguları bulunur. Ortaya çıkan tiroid kanser vakaları
milyonda 25�ir. Fakat bütün nodüllü kişilere tiroid biyopsisi yapılsa,
gizli kalan vakaların da eklenmesi ile bu rakam 3-4 katına çıkabilir.
Yani milyonda 25 rakamı,10.000�e 1'e yükselebilir.