Akvaryumda Azot Çevrimi

Konu: Akvaryumda Azot Çevrimi Cuma Mart 05, 2010 1:57 pm

Akvaryumda azot çevrimi

Akvaryum bakımının en önemli sorunu[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] içinde yaşayan canlıların biyolojik atıklarının idaresidir. Balıkların[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] omurgasızların[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
mantarların ve bazı bakterilerin atıkları amonyak şeklinde azot içerir
ve bu atıklar azot çevrimine girer. Amonyak aynı zamanda bitki ve
hayvan atık maddelerinin çürümesi yoluyla da oluşur. Yüksek
konsantrasyonlarda azotlu atıklardan oluşan ürünler balık ve diğer
canlılara toksiktir.

İyi dengeli bir akvaryumda[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
diğer canlıların atıklarını metabolize edebilen organizmalar
bulunmalıdır. Akvaryumda üretilen azotlu atıkları Nitrosomonas
cinsinden bakteriler metabolize ederek sudan aldıkları amonyağı nitrite
çevirir. Yüksek konsantrasyonlarda nitrit de balıklar için toksiktir.
Nitrospira cinsinden başka bir tip bakteri de nitriti daha az toksik
olan nitrata çevirir. Bu süreç[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] akvaryum azot çevrimi olarak bilinir.

Bakterilere ek olarak su bitkileri de amonyak ve nitratları metabolize
ederek azotlu atıkları elimine ederler. Bitkiler azotlu bileşikleri
metabolize ettiğinde biyokütle hâline çevirirler ancak yapraklar ölüp
çürüdüğünde azot[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] bitkiler tarafından suya geri verilmiş olur.

Aslında akvaryumseverler tarafından azot çevrimi diye adlandırılsa da
bu süreç gerçek çevrimin ancak küçük bir parçasıdır: Sisteme
akvaryumdaki canlılara verilen besin yoluyla azot eklenmelidir[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] ayrıca sürecin sonunda nitratlar suda birikir ya da bitkilerin biyokütlesine bağlanır. Bu birikim nedeniyle[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] evde akvaryumu olanlar[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] yüksek nitrat içeren suyu değiştirmeli ve nitratlarla büyümüş bitkileri sökmelidir.

Evde bakılan akvaryumların çoğunda içindeki canlıların oluşturduğu
azotlu atıkları arındırmak için yeterli oranda bakteri popülasyonu
bulunmaz. Bu sorun iki yoldan aşılır: Aktif karbon filtrelerle azotlu
bileşikler emilir ve biyolojik filtrelerle de nitratlaşma sürecini
yapan bakterilerin üremesi için gerekli koşullar oluşturulur.

Yeni akvaryumlarda yeterli sayıda yararlı bakteri bulunmaması nedeniyle
azot çevrimi sorunları oluşabilir. Bu nedenle yeni tankların[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] içine balık konmadan önce "olgunlaşması" gerekir. Bunu yapmak için iki yöntem bulunur: Balıksız çevrim ve sessiz çevrim.

Balıksız çevrimde tankın içinde hiçbir balık bulunmaz. Bunun yerine
bakterileri üretebilmek için az miktarda amonyak eklenir. Bu işlem
sırasında amonyak[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] nitrit ve nitrat düzeylerinin gelişimi test edilir. Sessiz çevrim ise akvaryumu hızlı büyüyen su bitkileri ile doldurup[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] azotun bitkiler tarafından tüketilmesini sağlayarak yararlı bakterilerin üremesi için zaman kazanmaktır.

Bir tanktaki en büyük bakteri topluluğu filtrede bulunur. Bu nedenle
verimli filtreleme hayati önem taşır. Filtrenin aşırı temizlenmesi
bazen akvaryumdaki biyolojik dengeyi bozmak için yeterli gelebilir.

Diğer beslenme çevrimleri

Azot akvaryumdaki tek beslenme çevrimi değildir. Çözünmüş oksijen[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] bir hava pompası yardımıyla yüzeydeki hava-su arayüzünden sisteme dahil olur. Karbondioksit[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
sistemden kaçarak havaya karışır. Fosfat çevrimi önemli ama genellikle
gözardı edilen bir beslenme çevrimidir. Sisteme besin olarak giren ve
atık olarak çıkan kükürt[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
demir ve diğer mikrobesinler de çevrime dahil olur. Azot çevriminin
uygun idaresi ile birlikte yeterli derecede dengeli besin sağlanması ve
biyolojik yüklemenin dikkate alınması diğer besin çevrimlerini de
yaklaşık bir dengede tutacaktır

» Azot Döngüsü