Ufuk Üniversitesi Tıp Fakültesi Dr. Rıdvan Ege
Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı ve Çocuk
Hematoloji Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Tansu Sipahi, AA muhabirine
yaptığı açıklamada, löseminin yeni teknolojik gelişmelerin
kullanılmasıyla birlikte tedavi edilebilen bir kan hastalığı olduğunu
söyledi.
Löseminin, vücuttaki kanser
önleyici veya kanser yapıcı genlerdeki bazı bozukluklar sonucu ortaya
çıktığını anlatan Sipahi, anormal hücrelerin kontrolsüz şekilde
çoğalarak diğer organlara yayıldığını belirtti.
Sipahi,
halsizlik, iştahsızlık, zayıflama, solukluk, kemik ağrısı, baş ağrısı,
kusma, düşmeyen ateş, deride morluklar veya küçük kırmızı kanama
odakları, burun ve diş etlerinden kanama, karın ağrısı, karında şişlik,
karaciğer ve dalakta büyüme, lenf bezlerinde büyüme, kol ve bacak
ağrılarının hastalığın önde gelen belirtileri olduğunu ve löseminin
tedavi edilmediği takdirde ölümle sonuçlanabildiğini vurguladı.
Löseminin,
çocukluk çağı kanserlerinin yüzde 35'ini oluşturduğunu ifade eden
Sipahi, genellikle akut lösemilerin çocuklarda, kronik lösemilerin ise
yetişkinlerde görüldüğünü söyledi. Sipahi, ''Akut lenfoblastik lösemi,
15 yaş altındaki çocuklarda gözlenen lösemilerin yüzde 80'ini
oluşturmaktadır. Akut myeloblastik lösemi de 15 yaş üzerindeki
lösemilerin yüzde 80'inden ve 15 yaş altındaki lösemilerin yüzde
20'sinden sorumludur'' diye konuştu.
GENLERDEKİ BOZULMAYI ARTIRAN FAKTÖRLER
Löseminin kesin olarak nedeninin bilinmediğini, ancak genetik bir
hastalık olduğunu,genlerdeki bazı bozukluklar sonucu ortaya çıktığını
ifade eden Sipahi, şunları kaydetti:
''Bu bozulmayı kolaylaştıran bazı faktörler vardır. Bunlar arasında
atom bombası patlaması, nükleer reaktör kazaları, bazı virüsler, bazı
kimyasal maddeler, benzin, petrol ürünleri ve bazı genetik hastalıklar
sayılabilir.
Lösemi oluşması ile yiyecekler arasında bu güne kadar kesin olarak
gösterilebilmiş bir ilişki yoktur. Ancak annenin gebeliğinde sigara,
alkol ve uyuşturucu kullanma gibi kötü alışkanlıklarının olması,
gebeliğin ilk üç ayında röntgen çektirmesi gibi durumlar lösemi
gelişmesinde risk faktörleri olarak kabul edilmektedir.
Gebeliğin ilk üç ayında röntgen çektirilmesi, anne karnındaki bebek
için risklidir. Çünkü, anne karnındaki bebek, hızlı bölünen hücreler
nedeniyle radyasyona daha duyarlıdır. DNA kırıklarına bağlı olarak da
lösemi gelişebilir. Ancak bunun bir dozu yok. Tamamen rastlantısal, tek
bir dozla da olabilir, birçok dozla da...''
Sipahi, röntgen çekildikten sonra hasarı tespit için yapılabilecek bir
test bulunmadığına dikkati çekerek, burada anne adayının röntgen
ışınlarını direkt mi yoksa birinin yanında dururken mi aldığının önemli
olduğunu söyledi. Sipahi, ''Anne adayına röntgen ışınlarını hangi
bölgeye aldığını ve kaç film çekildiğini soruyoruz. Buradan tahmini bir
doz hesaplaması yapılıyor. Ona göre gebeliğin sonlandırılmasına karar
veriliyor'' dedi.
Bu durumun en sık hamile olduğunu bilmeyenlerde görüldüğünü anlatan
Sipahi, gebeliğin sonlandırılması oranının çok olmadığını belirterek,
''Bunlar basit röntgen filmleri için geçerli. Bilgisayarlı tomografi
çekimi daha farklı olabilir. Karınla ilgili yapılan bilgisayarlı
tomografide bir kadının aldığı doz çok fazla olduğu için gebelik
sonlandırılabilir'' diye konuştu.
''TEDAVİ SÜRECİNDE YAKIN TAKİP ŞART''
Çocukluk çağı akut lösemilerinin genellikle yüzde 75-80 oranında tedavi
şansına sahip olduğuna ve bazı lösemi tiplerinde oranın yüzde 90'ın
üzerine çıkabildiğine işaret eden Sipahi, tedavinin ancak Çocuk Kan
Hastalıkları bölümü bulunan tam donanımlı bir hastanede yapılabildiğini
vurguladı.
Hastaya öncelikle destek tedavisi, ardından kansızlığına yönelik
kırmızı kan hücreleri transfüzyonu, enfeksiyonlara karşı antibiotik
tedavisi verildiğini anlatan Sipahi, ''Farklı tedavi protokolleri
uygulanmaktadır ve tüm yöntemlerde lösemik hücrelerin ortadan
kaldırılması hedeflenmektedir. Fakat bu hücreler yok edilirken kişinin
kendi faydalı hücreleri de yok olmaktadır. Çocukların saçları
dökülmekte, ağızlarında, bağırsaklarında yaralar açılmakta, bulantı,
kusma, halsizlik, iştahsızlık olabilmektedir'' diye konuştu. Sipahi,
yaklaşık üç yılı bulan tedavi sürecinde çocukların çok yakından takip
edilmesi gerektiğini ifade etti.
Radyoterapinin de bazı lösemi tiplerinde, sinir sistemi, beyin, üreme
organları tutulumu gibi kemik iliği dışındaki organların tutulumu
olduğunda uygulandığını anlatan Sipahi, çocukluk çağındaki hastalarda
beyin tutulumu yoksa beyin-omurilik sıvısına çeşitli ilaçlar verilerek
ışın tedavisine gerek kalmadığını söyledi. Sipahi, yoğun protokollere
cevap vermeyen veya hastalığı nükseden kişilerde hastalarda kemik iliği
naklinin önerildiğini belirterek, ''Ülkemizde de kemik iliği nakli
başarıyla yapılmaktadır. Löseminin cinsine ve vericinin uygunluğuna
göre değişmekle birlikte yüzde 40 ile yüzde 80 oranında başarı elde
edilmektedir'' diye konuştu.
Konu: Gebelikte röntgen çekimi lösemi riskini artırıyor 
