Çocuklarda Sık Görülen Parazitler

Konu: Çocuklarda Sık Görülen Parazitler Paz Ara. 13, 2009 9:20 am

[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]Ülkemizde
özellikle çocukluk çağında parazit enfeksiyonları sıklıkla
görülmektedir. Parazitler içersinde en sık olarak görülen barsak
parazitlerinden bir kaçını sizlere anlatmak istedim.

Daha önceleri istatistiksel bilgiler çocuklarda barsak parazit görülme
sıklığını % 75 olarak veriyordu. Bugün oranların bu denli yüksek
olduğunu sanmıyorum ama çok da düşük olmadığını biliyorum. Bir çok
çocuğun ailesi durumun farkında olmadığından gerçek oranlar yine de
yüksek olabilir.

Bu yazımda ülkemizde sık görülen parazit enfeksiyonlarını ele alacağım.

Parazit Nedir :
Parazit enfeksiyonları protozoon[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] helmint ve artropod gibi organizmaların neden olduğu enfeksiyonlardır. Halk arasında böcek[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] solucan gibi isimler verilen organizmalardır.

Protozoonlar tek hücreli organizmalardır ve konaklarında bölünerek
çoğalırlar. Bulaşma genellikle parazitlerin kendilerinin veya
yumurtalarının bulaşmış olduğu su ve besinlerin ağız yoluyla alınması
ile gerçekleşir. İçme suyunun temiz olmadığı ve genel hijyen ve
sanitasyonun yetersiz olduğu bölgelerde daha sık görülür.

Helmintler çok hücredirler ve konakta bölünmezler.

Bir parazit konağa girdiği zaman ya ölür veya konağa zarar vermeden
veya zarar vererek yaşamaya devam edebilir. Parazitler enfeksiyon
oluşturmak ve konakla birlikte yaşamak için adeta istilacı bir tutum
içindedirler. Vücudun savunma sistemine karşı kendilerini koruyucu
mekanizmalar geliştirirler. Fiziksel varlıklarının devamı ve kendi
besin ihtiyaçları için adeta konağın vücudu ile bir yarışa girerler.
Bir çok parazit enfeksiyonunda anemi (kansızlık) görülmesinin sebebi de
budur. Parazit bedeninde bulunduğu canlının kanı ve aldığı besinlerle
yaşamını sürdürür.

Parazit enfeksiyonlarının çoğu bir belirti vermeksizin veya hafif
belirtilerle seyredebilirken çok ciddi hastalıklara da sebep
olabilirler.

Yuvarlak Solucanlar ( Askariyazis)
En sık görülen parazitlerden biridir. Her iklimde ve her ülkede
görülür. Çocuklarda erişkinlere göre daha sık rastlanmakta ve özellikle
okul öncesi çocuklarda[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
ılıman iklimlerde daha yaygın olarak görülmektedir. Bunlar toprak
solucanlarına benzerler fakat renkleri kirli beyaz – sarımsı olmaları
ile onlardan ayrılırlar.

Yuvarlak solucanlar larva içeren döllenmiş olgun yumurtaları ile bulaşır. Enfekte kişinin dışkısı ile dışarı atılan yumurtalar[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] herhangi bir nedenle ağız yoluyla alınmasından sonra larva midede yumurtadan çıkar[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
incebağırsak duvarından kana geçerek akciğere ulaşır. Akciğer dokusunda
olgunlaşan larva bronşlara ve soluk borusundan gırtlak bölgesine ulaşır
ve buradan tekrar yutulur. İncebağırsağa gelen larvalardan olgun
erişkin solucanlar oluşur.

Yuvarlak Solucanlar ( Askariyazis)
En sık görülen parazitlerden biridir. Her iklimde ve her ülkede
görülür. Çocuklarda erişkinlere göre daha sık rastlanmakta ve özellikle
okul öncesi çocuklarda[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
ılıman iklimlerde daha yaygın olarak görülmektedir. Bunlar toprak
solucanlarına benzerler fakat renkleri kirli beyaz – sarımsı olmaları
ile onlardan ayrılırlar.

Yuvarlak solucanlar larva içeren döllenmiş olgun yumurtaları ile bulaşır. Enfekte kişinin dışkısı ile dışarı atılan yumurtalar[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] herhangi bir nedenle ağız yoluyla alınmasından sonra larva midede yumurtadan çıkar[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
incebağırsak duvarından kana geçerek akciğere ulaşır. Akciğer dokusunda
olgunlaşan larva bronşlara ve soluk borusundan gırtlak bölgesine ulaşır
ve buradan tekrar yutulur. İncebağırsağa gelen larvalardan olgun
erişkin solucanlar oluşur.

Erkek solucanlar 15-25 cm uzunluğunda ve 3 mm enindeyken dişileri 25-35
cm ve 4 mm’dir. Dişi solucanların yaşam süresi 1-2 yıldır ve bir dişi
solucan günde 200[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]000 civarında yumurta üretir. Yumurtaları uygun olamayan koşullara bile dayanıklıdır.

Yuvarlak solucanlar dışkı ile bulaşan bir enfeksiyondur. İnsan dışkısının gübre olarak kullanılması[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] tuvalet sonrası temizliğe özen gösterilmemesi[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] tuvaletlerin açıkta olması gibi hijyen kurallarına uyulmaması veya yetersizliği durumunda bulaşma olasılığı çok yüksektir.

Yuvarlak solucanın bulaştığı kişilerin çok azında hastalık gelişir. Bunun nedeni mide asidinde ölerek[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
etkisiz hale gelebilirler. Hastalık belirtileri genellikle larvaların
akciğere göçü sırasında veya erişkin formlarının bağırsakta bulunduğu
zamanlarda ortaya çıkar.

Akciğer safhasında; mevsimsel bulaşma olan bölgelerde mevsimsel zatürre şeklinde görülebilir. Öksürük[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] kanlı balgam[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] kanda ezinofil (bir tür lokosit) hücrelerin artışı en belirgin bulgulardır.

Erişkin dönemlerinde ise bağırsakta veya safra yollarında yerleşerek
konağın beslenmesini bozarak hastalanmasına sebep olabilirler. Karın
ağrısı[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] gerginliği gibi şikayetler görülür. Yuvarlak solucan bulunan çocuklarda dışkıda azot ve yağ atılımı azalır[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] çok yoğun enfekte çocuklarda solucanlar bir kitle oluşturarak bağırsak tıkanmasına sebep olabilir.

Ani ve şiddetli karın ağrısı[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] safralı kusma gibi bulgular ortaya çıkar. Vücutta çok fazla solucanın varlığı safra yollarını tıkayarak karında sancılanma[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] bulantı[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] kusma ve ateşe neden olur. Sarılık nadir görülür.

Tanı solucanın veya yumurtasının dışkıda veya kusmukta görülmesi ile konur.

Tedavisi genellikle 8-10 gündür.

KIL KURDU (oksyuriasis)

Kıl kurdu enfeksiyonları dünyanın her yerinde yaygındır. Doğal konağı
insandır. Her yaşta görülmekle birlikte 5-14 yaş arasında en sıktır.
Kalabalık yaşam koşullarında[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] kurumlarda yaşayanlarda yaygındır. Oldukça zararsızdır.

İplik şeklinde hareketli bir bağırsak parazitidir. Erkekleri 2-6 mm[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] dişileri 8-12 mm uzunluğundadır.

Enfekte kişilerde dişi erişkin kıl kurtları gece uykudan 2-3 saat sonra
anüsten dışarı çıkarak makat civarına binlerce yumurta bırakır ve kısa
süre içinde ölürler. Yumurta 6 saat içinde bulaşıcı özelliğini kazanır.
İç çamaşırlarına bulaşan[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] yatağa dökülen ve ya da oluşturduğu kaşıntı hissi ile o bölge parmakla kaşındığında[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] tuvalet sonrası makat temizliği esnasında kişinin eline[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
tırnaklarının arasına geçerler. Bu nedenle tekrar tekrar bulaşma ve
çocuktan çocuğa bulaşma riski fazladır. Oda sıcaklığında 2-3 hafta
canlı kalabilir. Çamaşırlarda[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
yatak ve çarşaflarda da yumurta bulunduğunda bulaşma ortamı oluşturur.
Kıl kurdu bulaşmış çarşafların silkelenmesi ile havaya saçılan
yumurtaların ağız bölgesine ulaşarak bulaşması da mümkündür.

Kıl Kurdu ağız yoluyla bulaşır. Yutulan yumurtalar midede larva şekline
ulaşır ve kör bağırsağa göç ederek erişkin forma gelir. Makat
bölgesinde yumurtaların larva şekline gelmesi ve anal yoldan tekrar
bağırsağa girmesiyle de tekrarlayabilir.

Kıl kurdu genellikle belirtisizdir. En sık görülen belirti geceleri
görülen makat bölgesindeki kaşıntılarıdır. Vücudun bazı bölgelerinde
cerahatli enfeksiyonlar gelişebilir. Uykusuzluk[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] gece korkuları[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] diş gıcırdatma[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
gece işemeleri olabilir. Kıl kurdunun çok fazla yoğun olması halinde
çocuğun psikolojik durumunu veya parazite karşı oluşan alerjik bir
reaksiyonda oluşabilir. Ağır enfeksiyonlar bağırsakta tahribat
yaratarak sindirim sisteminde bozukluklara neden olabilir.

Kesin tanı yumurtaları veya parazitin kendisinin görülmesi ile konur.
Yumurtalar sabahları çocuğun makat bölgesine seloteyp yapıştırılarak
kolaylıkla saptanır. Tekrarlayan vakalarda çocuğun yanı sıra tüm aile
bireyleri de incelenmelidir. Tekrarlamaları önlemek oldukça güçtür. El
yıkama alışkanlığın yerleştirilmesi[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] tırnakların kısa kesilmesi ve fırçalanması bulaşmayı ve tekrarlama riskini azaltır.

Tedavinin temeli tüm aile bireylerini ayni anda tedavi etmek[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] genel hijyen kurallarına azami dikkat etmek gerekir. Tuvalet temizliğine[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
ellerin yıkanarak tırnak aralarının tırnak ya da eski bir diş fırçası
ile fırçalanarak iyice temizlenmesi gerekir. Kıl kurdu bulunan
çocukların sabah uyandığında makatı sabunlu su ile yıkanmalı. İç
çamaşırları değiştirilmeli[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] yeni külot giydirilerek[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] kirliler sıcak suda yıkanıp[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] kaynatılarak kızgın ütü ile ütülenmelidir. Bir haftalık tedavi sırasında bu uygulama yeniden bulaşma riskini azaltacaktır.