Overclock Nedir ve Nasıl Yapılır? (Intel kullanıcıları için)

Overclock pek çoğumuzun bildiği
anlamıyla var olan parçayı varsayılan hızının üzerine çıkmaya ve bu
hızda çalışmaya zorlama olayının bütünüdür. Türkçe’si “hızaşırtmadır”

Öncelikle bu rehberi çok özet ve dataya inmeden ortalama bir pc
kullanıcısına yönelik olarak hazırlıyorum. Gerçekten de bu işlerle hiç
uğraşmayan ve bu konuda bilgisi olmayanların kalkışmaması gereken bir
mevzu.

Öncelikle Intel platformları üzerine bir çalışma olacağını söylemek
isterim. Zira buralarda bir yerde halihazırda bir AMD overclock rehberi
de vardı. Onu da elden geçirip sabitleyeceğim.

Her ne kadar ortalama bir kullanıcıya yönelik olacak dediysem de birkaç
püf noktasını belirtmemde yarar var.

Bu işe kalkışmak için nispeten kaliteli bileşenler gerekli. Kaliteli
psu, kaliteli ram ve kaliteli anakart yanında şanslı bir cpu 


Intel işlemcilerde içsel saat hızı yani (internal clock) denen amiyane
tabirle işlemcinin hızı; işlemci çarpanı ve dışsal saat denen (external
clock) un çarpılmasıyla elde edilir. Burada fsb işlemcinin veriyolu
hızını belirtir ve son dönem işlemcilerde (p4 ve celeron) dışsal satın 4
le çarpılması formülü ile bulunur. (100*4=400mhz 133*4=533 vs..) Bunun
mantıksal açıklaması çok uzun olmakla beraber detaya girmek bizi konudan
saptıracaktır.

Örnek 1:
P4 2.0 ghz işlemci: External clock 100Mhz (fsb 400)

İşte bu durumda çarpan önemli rol oynuyor ve bizi 2000mhze ulaştırıyor.
Yani çarpan 20. 20*100=2000mhz.

Sayıları açıklayıcı bir konuma getirdiğim düşüncesindeyim. Bunların
mantıkları ve çalışma prensibi önemli de olsa şu aşamada bizi
ilgilendirmiyor.



Overclock edeceğimiz işlemcimizin öncelikle external clock’u bizi
ilgilendiriyor. Ben örnek olarak 200mhz external clock ile 13 çarpanına
sahip 2600mhz C serisi bir P4’ü ele alıyorum (ki bu benim işlemcim.) Ram
olarak da 2.5,3,3,6 zamanlamasına sahip 400mhz DDR ram.

Öncelikle işimizin tamamı Bios’ta. Bios’a geçiyoruz.
Hızaşırtmaya başlamadan önce herhangi bir otomatik overclock (oc)
seçeneği açıksa kapatın. (PAT veya MAT gibi)
Bizi ilgilendiren frekans ayarlarımız genelde tüm bioslarda aynı isimle
anılmaktadır. “Frequency and voltage control” ya da buna benzer bir isim
olacaktır.

Bu menü altında “external clock” veya adjust cpu bus clock gibi bir
ibare olacak. Zatgen karşısındaki sayı bize aradığımzın “o” olduğunu
söyleyecektir. (100,133,200,266) İşte bu bizim OC anahtarımız. Hızımızı
bunun sayesinde artıracağız ama bir püf nokta bulunmakta. 400mhzlik DDR
ramlerimiz bize çok fazla hareket kabiliyeti sağlamayacak. Çünkü bu
frekans ayarında yaptığımız her 10mhzlik artış 20mhz olarak ramlere
yansıyacak.
Örnek2:

External clock: 200210 = 210*13= 2730mhz
Ramlerimiz ise 420mhz olacak.

420mhzi stabil olarak kullanabiliriz. Ancak işlemcimizdeki 130mhzlik
oynama bize hiçbirşey kazandırmıyor. Sınırlara bakmalıyız.

Bunun için yine aynı menüdeki “DRAM frequencies” ayarını AUTO yerine 333
olarak ayarlayacağız. Yani 400mhzlik ramlerimizi 333mhzlik ramler gibi
çalıştıracağız. Böylece ramlerimize bir hayat öpücüğü vermiş olacağız.

Bu noktada şöyle bir soru akla geliyor haklı olarak.

Ya işlemcimiz 800fsb iken (200*4) ramlerimiz 333mhzlik ise. Bu noktada
şansımız var ise ramlerimizi 400mhze kadar overclock edebiliriz. Hatta
266mhz olarak tanıtıp 400e çıkartabiliriz ama elimizde kaliteli ramler
olmalı.

Akla gelebilecek 2. olay ise şu. 533fsb ise (133*4) ve ramlerimiz 400mhz
ise bu bize ekstra bir potansiyel sağlamaz mı. Maalesef bu noktada da
cpu’nun azizliği söz konusu. Zaten 533fsb ye sahip işlemcide siz
ramlerinizi 400mhz olarak değil 333mhz olarak kullanıyor olacaksınız ve
bu sefer de sizi kısıtlayan işlemcinin potansiyeli olacak. Örnek
verelim.

Örnek3:
P4 2660mhz 20*133(e.c) ramler ise otomatik olarak 400’den 333’e
düşürülmüş. Ama buna baktığınızda 400mhz seçeneği yok çünkü
desteklemiyor.
Overclock ile 133mhzin 166mhz yapılması bile çok zor. Nedeni ise
çarpanın yüksek olması ve 166mhz de işlemci hızının 3320mhze fırlaması.
Bu işlemcinin bu kadar overclok potansiyeli olabileceği şüpheli.
Gördüğümüz gibi 400mhzlik ramleri tam performans kullanamıyoruz.


Hayat öpücüğünde kalmıştık. Ramlerimizi 333mhz olarak tanıtarak
kendimize
400-333=67mhz DDR yani 34mhzlik external clock artışı şansı daha
sağladık.
Şu halde hızımız 234*13 3042mhz oldu ki hiç fena değil. Çünkü daha
başlamadık bile.  (3000mhzlik bir işlemci bu durumda 3510mhz oluyor ki
gerçekten süper)

İşlemcimiz şanslıysa dedik ya bu aslında sizin şansınız. C serisi ve
ısınma problemine karşın prescottların şansı yüksek bu noktadan sonra.

Ram frekansını daha düşük de tanıtabiliriz fakat bu sefer 400mhzlik
ramlerin performansına erişemeyebiliriz. Çok şanslıysak bu durumda
2600mhzi 3400ün üzerine taşıyabiliriz ancak bu sefer ramler üzerinde
ince ayar yapma imkanımızı da yitirebiliriz. Stabil kullanamayabiliriz.

Bu yüzden şu durumda ram zamanlamaları ile oynayarak ram frekansımızı
yukarı çekme şansını yakalayabiliriz. Bu menü bios menüsünde “Advanced
Chipset Features” ya da bir benzeri menü altında. buradan “DRAM Timing
Setting” altından zamanlamaları varsayılan değerlerin bir büyüğüne alın.


Şanslıysanız bu adımda 40-50mhzlik bir DDR ram overclok imkanı
kazandınız. Yani bu 20-25 mhz external clock artırımı demek. Kaliteli
ramler ve gerçekten işlemcinizin üretim kalitesi ile doğru orantılı
olarak 2600mhzlik işlemcimizi 3370 mhz yaptık. Bu adımda 3000mhz lik
işlemcimiz ise 3890mhz oldu ki bu hız biraz imkansız ancak gerçekten çok
şanslıysanız günlük olmasa da skor almak için kullanılabilir.

Kaliteli ram, kaliteli anakart fakat 3000ghzi ancak geçiyorum sorusu ise
sık duyulabilecek bir soru. Bu noktada devreye voltaj girebilir. Hiç
tavsiye etmediğim bu yöntem potansiyeli artırırken hem ısınma problemini
tavana vurduracak hem de yanma risklerini artıracaktır. Ancak genel
istek gelirse bu konuyu da uzun uzun açabilirim.


Burada anlattıklarımdan farklı noktalarda takılmış olabilirsiniz ancak
elinizde nasıl bir sıralama olması gerektiğine ilişkin bir rehber var
artık. Önemli olan zaten doğru sıralama ile sınırı bulmak.

Öncelikle external clock artırımı ile ramlerinize hiç dokunmadan
sınırları görmek isteyebilirsiniz. Bunlar risksiz işlemlerdir. Çok çok
masaüstündeyken veya oyun oynarken pc restart atar ve yeniden başlamaz.
Yapmanız gereken hemen biosa girip varsayılan değerlere dönmek bu işe
yaramazsa bios pilini çıkarıp yerine takmak. Soğukkanlı ve windows’un
“sistem çok ciddi bir hatadan kurtarıldı” mesajlarına hazırlıklı olmak.
Ancak intel işlemci üzerinde yaptığınız frekans artırımları yanma ile
değil restart ile sonuçlanıyor. Yeter ki düzgün takılmış ve çalışan bir
fanınız olsun.


Çok basit olan şey sıralamayı tutturabilmek ve sınırları iyi test
edebilmek. Bu arada ısıların 50 dereceyi çok geçmesine de izin vermeyin.
70lere kadar yolu da olsa bu işlemcinin ömrüne tecavüz etmek demek. 


Overclock olayı kadar sonrası da önemli. Ulaştığınız sınır günlük
kullanım için uygun olmayabilir. Overclock esnasında inanılmaz rakamlara
ulaşıp yarım saat sonra kilitlenmeler ve restartlarla
karşılaşabilirsiniz. Burada önemli olan nokta işlemcinizin üretim
kalitesi. Bildiğimiz gibi aynı model işlemciler farklı yer ve farklı
zamanlarda farklı bantlarda üretildiği için bu konuda şanslı olmak çok
önemli.

Ben 2.6ghz işlemcim ile 3400mhz e rahat çıkabiliyorum 1-2 skor aldıktan
sonra ısınma problemim olmamasına rağmen kilitlenmeler yaşıyorum.
Saatlerce uğraşmamın ve birkaç sistem çökmesinden sonra stabil günlük
kullanım frekansını 3224 mhz olarak buldum.

Anlatmak istediğim bu zor ve uğraş gerektiren bir iş. Amacınız sadece
skor almaksa işiniz biraz daha kolay ama “ben overclock ile genel
performansımı artırmak istiyorum” diyorsanız iyi bir soğutma ve kaliteli
bileşenlerin yanında bolca boş zaman gerek. Çünkü bu öyle bir şey ki
10mhz fazlası için saatlerce pc yi açık bırakıp test ediyorsunuz. Mecbur
değilsiniz ama işte insanoğlu. “Hep daha fazlasını istiyor.”