VirusLer Hakkında biLgiLer.. YaRrLı

1. Bilgisayar virüsü nedir? Nasıl
bulaşır?

Bilgisayar virüsleri, aslinda "çalıştığında bilgisayarınıza değişik
şekillerde zarar verebilen" bilgisayar programlarıdır. Eğer bu
programlar (ya da virüs kodları) herhangi bir şekilde çalıştırılırsa,
programlanma şekline göre bilgisayarınıza zarar vermeye başlar. Ayrıca,
tüm virüs kodları (bilinen adıyla virüsler) bir sistemde aktif hale
geçirildikten sonra çoğalma (bilgisayarınızdaki diğer dosyalara yayılma,
ağ üzerinden diğer bilgisayarlara bulaşma vb gibi) özelliğine sahiptir.


Bilgisayar virüslerinin popüler bulaşma yollarından birisi "virüs kapmış
bilgisayar programları" dır. Bu durumda, virüs kodu bir bilgisayar
programına (söz gelimi, sık kullandığınız bir kelime işlemci ya da
beğenerek oynadığınız bir oyun programı) virüsü yazan (ya da yayan) kişi
tarafından eklenir. Böylece, virüslü bu programları çalıştıran
kullanıcıların bilgisayarları "potansiyel olarak" virüs kapabilirler.
Özellikle internet üzerinde dosya arşivlerinin ne kadar sık
kullanıldığını düşünürsek tehlikenin boyutlerını daha da iyi
anlayabiliriz.

Virüslenmiş program çalıştırıldığında bilgisayar virüs kodu da,
genellikle, bilgisayarınızın hafızasına yerleşir ve potansiyel olarak
zararlarına başlar. Bazı virüsler, sabit diskinizin ya da
disketlerinizin "boot sector" denilen ve bilgisayar her açıldığında ilk
bakılan yer olan kısmına yerleşir. Bu durumda, bilgisayarınız her
açıldığında "virüslenmiş" olarak açılır. Benzer şekilde, kendini önemli
sistem dosyalarının (MSDOS ve windows için COMMAND.COM gibi) peşine
kopyalayan virüsler de vardır.

Genellikle her virüsün bir adı vardır (Cansu, Stoned, Michaelangelo,
Brain, Einstein vb gibi).



--------------------------------------------------------------------------------


2. Kaç çeşit bilgisayar virüsü vardır?

Bilgisayar virüslerini, genel olarak 2 grupta toplamak mümkün:


Dosyalara bulaşan virüsler
Bilgisayarın sistem alanlarına bulaşan virüsler
İlk gruba girenler, genellikle, kullanıcının çalıştırdığı programlara
(söz gelimi, dos için .EXE ve .COM) bulaşır. Bazen, başka tür sistem
dosyalarına da (.OVL, .DLL, .SYS gibi) bulaşabilirler. Programların
virüslenmesi iki yolla olur: Ya virüs kodu bilgisayarın hafızasına
yerleşmiştir ve her program çalıştırılışta o programa bulaşır; ya da
hafızaya yerleşmeden sadece "virüslü program her çalıştırılışında"
etkisini gösterebilir. Ancak, virüslerin çoğu kendini bilgisayarın
hafızasına yükler.
İkinci gruba giren virüsler ise, bilgisayarın ilk açıldığında kontrol
ettiği özel sistem alanlarına (boot sector) ve özel sistem dosyalarına
(command.com gibi) yerleşirler.

Bazı virüsler ise her iki şekilde de zarar verebilir.

Bazı virüsler, virüs arama programları tarafından saptanmamak için bazı
"gizlenme" teknikleri kullanırlar (Stealth Virüsleri). Bazı tür virüsler
ise, çalıştırıldığında kendine benzer başka virüsler üretir
(Polymorphic virüsler). (Bu tip virüslein ilk örneklerinden olan Dark
Avanger ve Cascade bilgisayar sistemlerine ciddi zararlar vermişlerdir).




--------------------------------------------------------------------------------


3. Bilgisayar virüslerinin olası zararları nelerdir?

Bilgisayar virüsleri,

Ekranınıza can sıkıcı mesajlar çıkararak çalışmanızı
bölebilir/engelleyebilir.
Bilgisayarınızın hafızasını ve/veya disk alanını kullanarak bu
kaynaklara verimli olarak erişiminizi engelleyebilir.
Kullandığınız dosyaların içeriklerini bozabilir/silebilir.
Kullandığınız bilgisayar programlarını bozabilir, çalışmalarını
yavaşlatabilir.
Sabit diskinizin tamamını ya da önemli dosyaların olduğu kısımlarını
silebilir.

--------------------------------------------------------------------------------


4. Virüsler sadece PC'lere mi bulaşır?

Hayır, sadece PC'lere bulaşmaz; ancak en çok dos ve windows işletim
sistemi ile çalışan PC'lere bulaştığını söyleyebiliriz. Macintosh
virüsleri de bir hayli yaygındır. Unix işletim sistemi ile çalışan
bilgisayarlarda virüs bulaşma vakaları oldukça azdır.



--------------------------------------------------------------------------------


5. Dünyada kaç tane virüs var?

Buna kolayca cevap vermek güç. Muhtemelen 10binlerce..



--------------------------------------------------------------------------------


6. Virüsler nasıl bu kadar hızlı yayılıyor?

Eskiden en popüler virüs bulaşma yolu, bir bilgisayardan diğerine
"disket" ile dosya aktarımı idi. Günümüzde ise, bilgisayar ağlarının
oldukça yoğun kullanılması, herkese açık (anonim) dosya arşivleri ve
internet üzerindeki popüler etkileşimli ortamlar (IRC, ICQ, Web gibi)
virüslü programların yayılması için oldukça uygun ortamlardır. Ayrıca,
e-mail yoluyla gelen programların kontrolsüz çalıştırılması da bir başka
potansiyel tehlike olarak karşımızdadır.



--------------------------------------------------------------------------------


7. "Truva atı" (Trojan Horse) nedir? Bir virüsten farkı var mı?

Truva atı da aslında "virüs" ile eşdeğer. Tek farkı, ilk anda aldığınız
programın yararlı birşeyler yaptığını sanıyorsunuz ancak zararlı
olduğunu daha sonra anlıyorsunuz. Söz gelimi, sadece bir virüs
bulaştırmak için yazılmış bir oyun programı. Oyunu çalıştırıp
oynuyorsunuz; ve sonra ..........



--------------------------------------------------------------------------------


8. Virüsler programların yanında veri dosyalarını da bozabilir mi?

Bazı virüsler, doğrudan data dosyalarını bozabilirler. Birçok virüs,
.DAT, .OVR, .DOC gibi çalıştırılabilir olmayan dosyaları hedef alıp
bozabilmektedir. Ancak bilgisayar virüsleri de bir çeşit "bilgisayar
programları" olduğundan, virüsün yayılabilmesi için mutlaka virüs
kodunun çalışması lazım. Bu yüzden, söz gelimi bir düzyazı içeren
dosyanın (text) virüs taşıma ihtimali yok.



--------------------------------------------------------------------------------


9. Macro virüsü nedir?

Bazı programların, uygulama ile birlikte kullanılan "kendi yardımcı
programlama dilleri" vardır. Söz gelimi, popüler bir kelime işlemci olan
"MS Word", "Macro" adı verilen yardımcı paketlerle yazı yazma sırasında
bazı işleri otomatik ve daha kolay yapmanızı sağlayabilir. Programların
bu özelliğini kullanarak yazılan virüslere "macro virüsleri" adı
verilir. Bu virüsler, sadece hangi macro dili ile yazılmışlarsa o
dosyaları bozabilirler. Bunun en popüler ve tehlikeli örneği "Microsoft
Word" ve "Excel" macro virüsleri. Bunlar, ilgili uygulamanın macro dili
ile yazılmış bir şekilde, bir word ya da excel kullanarak hazırladığınız
dökümana yerleşir ve bu dökümana her girişinizde aktif hale geçer.
Macro virüsleri, ilgili programların kullandığı bazı tanımlama
dosyalarına da bulaşmaya (normal.dot gibi) çalışır. Böylece o programla
oluşturulan her döküman virüslenmiş olur. Microsoft Office (word, excel
vb) macro virüsleri ile başetmek ve korunmak için, [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
adresinde gerekli bilgiler bulunabilir.



--------------------------------------------------------------------------------


10. Bilgisayarımın virüs kapıp kapmadığını nasıl anlarım? Bunu saptayan
programlar var mı?

Eğer bilgisayarınıza virüs bulaşmışsa, bu durumda bilgisayarınızda
"olağan dışı" bazı durumlar gözlemleyebilirsiniz. Bazı virüsler,
isimleri ile ilgili bir mesajı ekranınıza getirebilir. Bazıları
makinanızın çalışmasını yavaşlatabilir, ya da kullanılabilir hafızanızı
azaltır. Bu son iki sebep sırf virüs yüzünden olmasa da gene de
şüphelenmekte fayda var.

Bilgisayarınızın virüs kapıp kapmadığını saptayan "anti-virüs"
programları da var. Bu programlar, bilgisayarınızın virüs kapabilecek
her tarafını (hafıza, boot sector, çalıştırılabilir programlar,
dökümanlar vb) tararlar. Bu programların virüs saptama yöntemleri 2
türlüdür:

Kendi veritabanlarındaki virüslerin imzalarını (virüsün çalışmasını
sağlayan bilgisayar programı parçası) bilgisayarınızda ararlar.
Programlarınızı, virüs olabilecek zararlı kodlara karşı analiz
edebilirler.
Günümüzdeki popüler anti-virüs programlarının veri tabanlarında
1000lerce virüs imzası ve bunların varyantları vardır. Bu veri
tabanları, yeni çıkan virüsleri de ekleyerek sık aralıklarla
güncellenir. Bütün virüs programları 3 temel işleve sahiptir :
Virüs Arama, bulma (virus scanner)
Bulunan virüsü temizleme (virus cleaner)
Bilgisayarınızı virüslerden korumak için bir koruyucu kalkan oluşturma
(virus shielder)
Virüs kalkanları, bilgisayarınız her açıldığında kendiliğinden devreye
giren, ve her yeni program çalıştırdığınızda, bilgisayarınıza
kopyaladığınızda (başka bir bilgisayardan, internet üzerinden, disketten
vb) bunları kontrol eden ve tanımlayabildiği virüs bulursa sizi uyaran
ve virüs temizleme modülünü harekete geçirebilen araçlardır.
Bazı popüler anti virüs programları, üretici şirketler ve web adresleri
şunlardır :

McAfee Associates, Inc. [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]

IBM Anitvirus [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]

Norton Antivirus [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]

F-Prot [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]

Thunderbyte Antivirus [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
Bu programlar genellikle "shereware" dir. Bazılarının kısıtlı kullanımlı
"freeware" sürümleri de vardır. Macintosh, OS/2 ve Windows için bu tip
programları yerel Raksnet Tucows arşivinden de alabilirsiniz. Adresi: [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]



--------------------------------------------------------------------------------


11. Bilgisayarım virüslendi. Nasıl temizleyeceğim?

Bir programın virüslü olduğundan şüpheleniyorsanız, bu durumda,
öncelikle sakin olun. Yapacağınız ilk iş, o an kullandığınız tüm
uygulamaları kapatmak, yaptığınız işleri saklamak. Ardından, bir
antivirüs programı ile bilgisayarınızı (gerekirse disket(lerin)izi
tarayın. Her zaman için, kullandığınız antivirüs programının yeni bir
sürümünü elde etmeye çalışın.

Eğer bilgisayarınızın sistem alanları da etkilenmişse, bu durumda
bilgisayarınızı kapatın. Ardından, bilgisayarınızı "temiz bir sistem
disketi" ile açın. Bu yüzden, herzaman böyle bir disket bulundurmak
faydalı olacaktır (windows95 için Rescue Disk). Daha sonra, bir virüs
tarama/temizleme programı ile bilgisayarınızı tarayın.



--------------------------------------------------------------------------------


12. Virüslerden korunma yolları nelerdir?

En iyi korunma yolu, şüpheli programları, güvenmediğiniz internet
sitelerinden aldığınız programları hemen kontrol etmeden çalıştırmamak.
Dışardan bir program aldığınızda "MUTLAKA BIR VIRUS TARAYICI ILE"
kontrol edin. Sonra çok başınız ağrıyabilir.

Ancak, bu korunma önlemi de yetmeyebilir. Virüsler yanında,
çalıştırdığınızda bilgisayarınızın önemli dosyalarını silen,
disklerinizi formatlamaya çalışan ve ilk anda yararlı gibi görünen (söz
gelimi ilk anda bir oyun programı olduğunu sanırsınız) programlar da
var. Bu programlar, genellikle, illegal programların bulunduğu birtakım
kontrolsüz FTP sitelerinde, web sitelerinde bulunmaktadır. Bu tip
programların dağıtıldığı önemli yerleden biri de haber gruplarıdır
(usenet news). Aldığınız bir mailin sonuna eklenen ve "lutfen ilişikteki
kısa programı çalıştırın, size çok güzel bir yeni yıl kutlaması mesajı
veriyor" gibi bir mesaj görür, eklenmiş programı alır ve çalıştırırsanız
başınız muhtemelen dertte olacak demektir. Programı alırsınız, içinden
hiç virüs çıkmaz. Ama, aldığınız program, çalıştırıldığında, aslında
makinanıza ciddi zararlar veren bir algoritmayı doğrudan çalıştırıyor
olabilir. Bu yüzden, çok dikkatli olmak lazım. Son pişmanlık fayda
etmiyor.

Önemli dosyalarınızın (sistem dosyaları, önemli kişisel dosyalar vb)
yedeklerini almaya çalışın. Ve de şüpheli birşekilde aldığınız bir
programı hemen silin.

Bilgisayarınıza, eğer imkanınız varsa, bir virüs koruyucu kalkan
programı yükleyin. Bu da, sizi bir miktar koruyacaktır. Bu programların
seçenekleri ile biraz oynayarak tam kullanımını öğrenin. Bazıları, disk
formatlama, dosya silme vb gibi konularda kullanıcıyı uyaran özelliklere
sahiptir.



--------------------------------------------------------------------------------


13. Internet'ten aldığım e-posta'dan bilgisayarım virüs kapabilir mi?

Bu soruya günümüzde kolayca "hayır" demek ne yazık ki tam mümkün değil.
e-posta programları ve protokoller çok gelişti. Ama gene de, e-mail ile
virüs bulaşmasının çok çok zor olduğunu söyleyebiliriz. Öncelikle,

Sadece düz yazı içeren bir e-postayı okumakla sisteminize virüs filan
bulaşmaz.
Eğer aldığınız e-posta ile birlikte bir "attachment (eklenmiş dosya)"
varsa (eklenmiş dosya, herhangi bir çalıştırılabilir (executible) dosya
olabilir), mailinizi okuyup gelen dosyayı diskinize saklamakla "o dosya
virüslü dahi olsa" yine virüs bulaşmaz. Tabii, eklenmiş dosyayı
çalıştırırsanız ve o dosya da virüslü ise, sisteminize virüs
bulaşabilir. Bu tamamen sizin sorumluluğunuz.
Yıllar içinde mail programları oldukça gelişmiştir. bazı özel
tekniklerle, mail içine "doğrudan çalıştırılabilir kod" ekleme olanağı
vermektedir. Daha çok yeni olan bu kullanım, tüm potansiyel virüs
saldırılarına açıktır. Dolayısıyla, size gelen bir maili okumadan önce,
"konusuna" ve "kimden gönderildiğine" ayrıca "uzunluğuna" bakıp ona göre
bir karar verebilirsiniz. Kullandığınız mail programı, bazı
seçeneklerini değiştirirseniz, maili okumak için açtığınız anda, sizin
onayınızı almadan, aslında bir program olan ilgili kod çalışmaya
başlayabilir.


--------------------------------------------------------------------------------


14. Internet'teki web sitelerine girdiğimde bilgisayarım virüs kapabilir
mi?

Hayır, bulaşmaz. web sayfalarını oluşturmada kullanılan HTML, sabit
diske yazma/silme vb yapılmasına izin vermez. Bunun yanında, web
sayfalarında çok kullanılan Java ve JavaScript ile yazılmış web
uygulamaları da diskinize kesinlikle hiçbirşey yazmaz, hiçbirşeyi
silmez. Bu yüzden, gönül rahatlığı ile web üzerinde dolaşabilirsiniz.
Ancak, rastladığınız programları alıp kontrolsüz çalıştırırsanız o zaman
durum değişir!



--------------------------------------------------------------------------------


15. Internet'teki bir dosya arşivinden aldığım programlar virüslü
olabilir mi? Bunlar ne kadar güvenli?

Güvenilir dosya arşivlerinden alınan programlarda virüs olması ihtimali
yok denecek kadar azdır. Bunlar genellikle, popüler bilgisayar
dergilerinin arşiv siteleri; tanınmış yazılım şirketleri, yansıları
dünyanın pek çok yerinde tutulan Simtel, Cica, Tucows, Winsite gibi
sitelerdir. Zaten bir siteye girdiğinizde o sitenin muhteviyatı size
bazı ipuçları verir. Eğer illegal programların ve "crack" olarak
adlandırılan bazı programların olduğu bir sitede iseniz virüslü program
alma ihtimaliniz son derece yüksek!!!




--------------------------------------------------------------------------------


16. Virüsler ile ilgili internet'te ne gibi kaynaklara erişebilirim?

Usenet hiyerarşisi içince, comp.virus ve bu öbeğe ait FAQ dökümanı
işinize yarayabilecek tonlarca bilgi içerir. Bu dökümanlara, [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
adresinden topluca erişebilirsiniz.



--------------------------------------------------------------------------------


17. Virüsleri kimler yazar?

Bilgisayar kullanan 100milyonlarca kişi arasından, doğal olarak, böyle
kötü niyetli kişiler çıkıyor. Virüs yazan kişiler, genellikle iyi
programlama ve bilgisayar donanım bilgisi olan, ve bu bilgilerini dışa
vurmak için "kötü yollar" seçen insanlardır