Yeryüzündekilere karşı merhametli olun ki, semâda bulunanlar da size rahmet etsinler!

Ben bu hadisi ilk okuduğumda aklıma ilk gelen "Semada bulunanlar
acaba UFO mu?"oldu.Fakat araştırdım ve yanıldığımı anladım.Edindiğim
bilgiler ise şöyle:
1. İlgili Hadis’in tamamı şöyledir: "Allah, merhametli
olanlara rahmetle muamele eder. Öyleyse, sizler yeryüzündekilere karşı
merhametli olun ki, semâda bulunanlar da size rahmet etsinler. Rahim
(akrabalık bağı) Rahmân'dan bir bağdır. Kim bunu korursa Allah onunla
(rahmet bağı) kurar, kim de koparırsa, Allah da ondan (rahmet bağını)
koparır." (Ebû Dâvûd, Edeb 58; Tirmizî, Birr 16)

Hadis, merhametin ehemmiyetini anlatmak açısından çok önemlidir.
Merhametli olanlar derken ifâdenin mutlak bırakılmış olması dikkat
çekicidir. Yani "insanlara" veya "mü'minlere" veya "sâlihlere"
veya "fakirlere" diye bir kayıt yoktur. Öyleyse bütün mahlûkâta
karşı merhametli olmak söz konusudur. Yani yeryüzünde bulunan
sâlih-fâcir bütün insanlara, ehlî-vahşî bütün hayvanlara karşı
gösterilecek merhamet, Rahmân'ı yâni rahmetine nihayet olmayan Allah'ı
memnun edecek bir davranıştır.

Allah'ın merhametli olanlara rahmet etmesi, onlara ihsanını bol kılması,
ziyâde ikramda bulunmasıdır, mağfiret etmesidir.

Ancak şunun bilinmesi lâzımdır. Rahmet, Kitap ve Sünnet'e uygun
olmalıdır. Sünnete uymayan, Cenâb-ı Hakk'ın rızasına ters düşecek
olan merhamet ve acımaklıklar, burada övülen, teşvik edilen merhamet
değildir. Sözgelimi Allah'ın hududuna giren yasakları işleyenlere
merhamet ederek cezalarını vermemek, Allah'ın istediği merhamet
değildir.

2. Hadiste yer alan “göktekiler de size merhamet etsin”
cümlesindeki “göktekiler” den maksadın kimler olduğu hususunda
iki görüş vardır:

Birinci görüşe göre burada kastedilen Allah’tır. Hadisin
başında yer alan “Merhamet edenlere Rahman da merhamet eder” ifadesi
bu manayı desteklemektedir. Ehl-i sünnet alimlerine göre, Allah mekân
ve zamandan münezzehtir. Tabii ki, gökte olmaktan da münezzehtir. Bu
gibi ifadeler insanın aklını, düşünce yapısını okşamaya yöneliktir.
Çünkü, insanlar genel olarak yeryüzünü aşağıda, gökleri ise yukarıda
tasavvur etmektedir. Yukarı taraf yüceliğe, büyüklüğe, azamete yakışır.
Allah’ın manevî makamının haşmetini seslendirirken, gökleri nazara
vermek arzu edilen maksadı daha iyi anlatacaktır. Nitekim, dua ederken
de ellerimizi göğe doğru kaldırıyoruz. Namaz kılarken, Allah’a yönelmek
için -zihinlerde haşmeti tahakkuk eden- kâbeye doğru yöneldiğimiz gibi,
dua ederken, -buradaki hadiste geçtiği üzere- yüksek bir lütfü ifade
eden Allah’ın merhametini tasavvur ederken- zihinlerde haşmeti ve yüksek
mevkii tahakkuk eden göklere yönelmek, gökleri merkeze oturtmak -mecazî
de olsa- insanın cüzi fikrini okşamak anlamına gelir. Evet rahmet,
şefkat, merhamet, yardım -layık makamı itibariyle- yukarıdan iner.
Nitekim bir hadiste “Yukarıdaki el, aşağıdaki elden üstündür”
şeklinde ifade edilmiştir. Yukarıdaki elden maksat, merhamet edip yardım
eden/veren el demektir. Aşağıdaki el ise, yardımı alan eldir.

İkinci görüşe göre, hadiste yer alan “göktekiler” den
maksat, göklerdeki meleklerdir. Nitekim bir rivayet “Yer halkına
merhamet edin ki, gök halkı da size merhamet etsin.” şeklindedir.
(bk. Tuhfetu’l-Ahvezî, ilgili hadisin şerhi). Bu rivayette açıkça
meleklerden söz edilmiştir.

Ayrıca “Arşı taşıyanlar ve onun etrafında bulunan melekler, hamd ile
Rablerini tesbih edip O’na iman ederler. Ve müminlerin bağışlanmasını
(şöyle) isterler: “Rabbimiz! Senin rahmetin ve ilmin her şeyi
kuşatmıştır. O halde, tövbe edenleri ve yoluna uyanların günahlarını
bağışla ve onları cehennem azabından koru!”(Gafir Suresi, 40/7)
mealindeki ayette de meleklerin müminlere merhamet ettikleri,
bağışlanmaları için dua ettiklerini görmekteyiz. Bu da bu ikinci görüşün
de doğruluğunun bir kanıtıdır.