Jensen
Giriş Tarihi : 30/03/09 Yer : İstanbul Yaş : 34 Mesajlar : 14824 Rep Puanı : 14472 Rep Gücü : 6503
| Konu: fobi nedir? fobi çeşitleri?tedavisi C.tesi Tem. 03, 2010 9:15 am | |
| Korku'dan fobi'ye :Her canlı, birey olarak varlığını tehdit eden ya da tehdit riski taşıyan varlık ve durumlardan içgüdüsel olarak kaçınır. İnsan bilincinde bu kaçınma, korku olarak algılanmaktadır. Korku bu haliyle, kişinin varlığını, yaşamını sürdürmesine hizmet eden savunma sistemlerinin bir ön-uyarı mekanizmasıdır ve yaşamın sürdürülebilmesi için gereklidir.Örneğin, her insan şu ya da bu ölçüde köpekten korkar. Hafif ya da ağır, hatta ölüme neden olabilecek bir tehlike kaynağı olabilecek köpekten korkmak, olağandır ve gereklidir. Bir köpekten gelebilecek tehlike için gereken önlemleri alarak bu korkunun üstesinden gelebilmek, böylece bir köpekle fiziksel ya da duygusal temas kurabilmek düzeyinde tutulabilen köpek korkusu, hastalıklı bir durum olarak kabul edilemez. Çünkü bu haliyle, kişinin kontrolünden çıkmış, onun istencine hükmeden, sonuçta günlük yaşamını olumsuz yönde etkileyen bir duygu-durum değildir.Korkunun, "kontrolden çıkması", yaşamın sürdürülmesi için gerekli olan bir ön-uyarı sistemiyle uyum sağlanamaması anlamındadır. Kişi, o korkunun, onu kaçınmaya zorladığı durumlardan kaçınmayı sağlayamaz ya da bu kaçınma, onu duygusal olarak rahatlatmaz. Yine endişe ve korku içindedir ve bu anksiyete onun günlük yaşamını istediği tarzda sürdürmesine olanak vermez. Onun, sanki kendi dışında işleyen bir mekanizma gibi, kendi istencine hükmeden bir dış güç gibi işlev görür. Bu haliyle, yaşama hizmet eden korku, yaşama karşı olan fobiye dönüşür.Korku olmayandan fobi'ye Belirli bir varlığa ve duruma bağlanamayan fobiler de vardır. Her şeyden önce, bireyin varlığını tehdit eden pek çok dış unsur olduğuna göre, pek çok korku ve fobi de vardır. Ancak kişinin varlığını tehdit eden dış unsurlar bazen, belirli bir varlık ya da duruma bağlı olmazlar. Kişinin, genel anlamda kendi varlığını tehdit altında algılaması durumunda, onun bilinç altına yansıyan, bu tanımlanmamış, bir nesne ya da durumla ilişkilendirilememiş, belirsiz anksiyete, kişinin bilinç altında işleyen bir mekanizmayla tanımlanabilir bir korku haline dönüştürülür. Korku haline dönüştüğü anda da, genel bir anksiyete olması sonucu, fobiye dönüşür.Fobilerin genel özellikleri Fobi toplumda sık görülen bir anksiyete bozukluğudur. Fobisi olan insanlar “fobik” diye adlandırılırlar. Yapılan araştırmalar toplumda %10 oranında fobi tespit etse de tahminen bu değer %25 dolaylarındadır. Fobiler halk arasında hastalıktan ziyade huy ya da kişilik özelliği olarak düşünüldüğünden tedaviye başvuranların sayısı azdır. Araştırmalarda fobi sıklığının beklenenden düşük çıkmasının en önemli nedeni budur. Kadınlarda erkeklere oranla iki buçuk kat daha fazla görüldüğü saptanmıştır.Fobinin nedenleri konusunda farklı ekollerin farklı açıklamaları vardır. [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.], fobiyi [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] çatışmaları olarak tanımlar. Watson'a göre ise fobi, şartlı reflekse dayanır.Fobi belirtileri Korku yaratan obje, durum ya da aktivite ile karşılaşıldığında [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] belirtileri ortaya çıkar. [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] görülen belirtilerin hemen hepsi fobik durumla karşılaşıldığında ortaya çıkabilir. Bu belirtilerden bazıları şunlardır:
- [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
- Yüz kızarması
- Yüzde kaşınma ve yanma hissi
- Titreme
- Terleme
- Bulanık görme
- Nefes darlığı
- Ağız kuruluğu
- Yutkunma güçlüğü
- Mide bulantısı
- Bilinç kaybı
- Ani tansiyon düşüşü
- Bayılma vb.
Tedavi Fobilerin tedavisinde ilaç ve psikoterapi birlikte uygulanır. İlaç tedavisi çoğu kez yeterli değildir ve antidepresan ilaçlar kullanılır.Fobilerin tedavisinde en sık başvurulan yöntem, kişinin korkusuyla yüzleşmesinin sağlanmasıdır. Kişinin, anksiyete yaratan varlık ya da durumun üstüne giderek anksiyeteyi nasıl yaşadığını ve onunla nasıl başa çıkabileceğini öğrenmesi istenir. FOBİ ÇEŞİTLERİ ablütofobi: yıkanmaktan korkma agirofobi: caddelerden ya da caddelerde karşıdan karşıya geçmekten korkma agorafobi: açık yer ya da kalabalık korkusu ailurofobi: kedilerden korkma akluofobi: karanlıktan korkma akrofobi: yüksek yerlerden korkma akustikofobi: belirli seslerden kokrma algofobi: acı çekmekten korkma amatofobi: toz korkusu amnezifobi: hafızasını kaybetmekten korkma androfobi: adamlardan korkma anemofobi: fırtına korkusu antlofobi: sel korkusu antropofobi: insanlardan korkma apifobi: arılardan korkma arakibutirofobi: yerfıstığı ezmesinin, yerken, damağa yapışmasından duyulan korku araknofobi: örümceklerden korkma aritmofobi: sayılardan korkma asimetrifobi: simetrik olmayan şeylerden korkma astenofobi: güçsüz olmaktan korkma astrafobi: şimşek korkusu ataksofobi: düzensizlikten korma atelofobi: mükemmel ol(a)mamaktan korkma aviofobi: uçuş korkusu ballistofobi: silahtan ya da mermilerden korkma batofobi: derinlik korkusu, yüksek binaların yanından geçmekten korkma batrakofobi: kurbağa, semender gibi çiftyaşayışlı (amfibyen) hayvanlardan korkma belonefobi: iğnelerden korkma bibliyofobi: kitaplardan korkma bromidrosifobi: vücut kokusundan korkma brontofobi: gökgürültüsünden korkma dentofobi: dişçiden korkma dermatopatofobi: deri hastalıklarından korkma eisoptrofobi: aynalardan korkma elektrofobi: elektrikten korkma emetofobi: kusmaktan korkma entomofobi: böceklerden korkma epistaksiyofobi: burun kanamasından korkma eritrofobi: yüz kızarmasından duyulan korku erotofobi: cinsellik korkusu farmakofobi: ilaçlardan korkma fazmofobi: hayaletlerden korkma febrifobi: yüksek ateşten korkma filemafobi: öpmekten ya da öpüşmekten korkma filofobi: sevmekten, aşık olmaktan korkma fobofobi: korkmaktan korkma fotofobi: ışıktan korkma gametofobi: evlenmekten korkma gefirofobi: köprülerden geçmekten korkma gerontofobi: yaşlı insanlardan ya da yaşlanmaktan korkma glossofobi: topluluk önünde konuşmaktan korkma haptofobi: dokunulmaktan korkma harpaksofobi: hırsızlardan ya da bir suçun kurbanı olmaktan korkma helyofobi: Güneş'ten korkma hematofobi: kan korkusu herpetofobi: sürüngenlerden korkma hidrofobi: sudan, yüzmekten ya da boğulmaktan korkma higrofobi: nemden ya da yağmurdan korkma hipegiyafobi: sorumluluktan korkma hipnofobi: uyumaktan korkma hipofobi: atlardan korkma homiklofobi: sisten korkma homofobi: eşcinsellerden korkma ihtiyofobi: balıklardan korkma jinefobi: kadınlardan korkmakakofobi: çirkinlikten, çirkin şeylerden korkma kakorafiyafobi: başarısız olma korkusu kanserofobi: kanser olmaktan korkma kardiyofobi: kalp hastalığından korkma karnofobi: etten korkma katagelofobi: dalga geçilmekten korkma kemofobi: kimyasal maddelerden korkma keymafobi: kıştan ve soğuktan korkma kimofobi: dalgalardan korkma kinofobi: köpeklerden korkma klimakofobi: merdivenden düşmekten ya da merdivenlerden korkma klostrofobi: kapalı yer korkusu koprofobi: dışkı korkusu koulrofobi: palyaçolardan korkma kremnofobi: yüksek yamaçlardan ya da uçurumlardan korkma kriyofobi:buzdan ya da donmaktan korkma kronomentrofobi: saatlerden korkma ksantofobi: sarı renten korkma ksenofobi: yabancılardan korkma ksilofobi: tahta şeylerden ya da ormanlardan korkma limnofobi: göllerden korkma litikafobi: davalardan ve mahkemelerden korkma logofobi: belirli kelimelerden korkma lökofobi: beyaz renkten korkma manyofobi: delirmekten korkma mastigofobi: cezalandırılmaktan korkma mekanofobi: makinelerden korkma melanofobi: siyah renkten korkma mikrobiyofobi: mikroplardan korkma mizofobi: kirlilikten korkma monofobi: yalnızlıktan korkmamusofobi: farelerden korkma nekrofobi: cesetten korkma nelofobi: camdan korkma niktofobi: geceden korkma nozokomefobi: hastanelerden korkma nüdofobi: çıplaklıktan korkma obesofobi: şişmanlamaktan korkma ofidiyofobi: yılanlardan korkma okofobi: taşıt araçlarından korkma osmofobi: belirli kokulardan korkma pantofobi: her şeyden korkma papirofobi: kağıttan korkma paraskavedekatriafobi: ayın onüçü ve cuma olan günden korkma patofobi: hasta olmaktan korkma pedofobi: çocuklardan korkma peladofobi: kel insanlardan ya da kelleşmekten korkma penyafobi: fakirlikten korkma pirofobi: ateşten korkma plakofobi: mezar taşlarından korkma pogonofobi: sakaldan ya da sakallı kişilerden korkma politikofobi: politikacılardan korkma porfirofobi: mor renkten korkma potamofobi: ırmaklardan ya da su akıntılarından korkma potofobi: alkollü içeceklerden korkma pteronofobi: kuştüyünden korkma pupafobi: kuklalardan korkma radyofobi: radyasyondan, iks ışınlarından korkma. ranidafobi: kurbağalardan korkma selenofobi: Ay'dan korkma siderofobi: yıldızlardan korkma simetrofobi: simetriden korkma skiofobi: gölgelerden korkma sosyofobi: toplumdan, genel olarak insanlardan korkma soteriofobi: başkalarına muhtaç olmaktan korkma tafefobi: diri diri gömülmekten korkma takofobi: yüksek hızdan korkma talassofobi: deniz ya da okyanus korkusu tanatofobi: ölümden korkma teknofobi: teknolojiden korkma teratofobi: gebe kadının, şekilsiz, çirkin bir çocuk doğurmaktan korkması termofobi: ısıdan korkma testofobi: testlerden ya da sınavlardan korkma tokofobi: gebe kalmaktan ya da çocuk doğurmaktan korkma tomofobi: ameliyat olmaktan korkma toksifobi: zehir korkusu topofobi: belirli yerlerden korkma travmatofobi: yaralanmaktan korkma trikinofobi: gıda zehirlenmesinden korkma triskaidekafobi: 13 sayısından korkma tripanofobi: aşı ya da iğne olmaktan korkma trikopatofobi: saç hastalıklarından korkma ürofobi: sidikten korkma venereofobi: zührevi hastalıklardan korkma venüstrafobi: güzel kadınlardan korkma vermifobi: solucanlardan korkma zelofobi: kıskançlıktan korkma zoofobi: hayvanlardan korkma FOBİ TEDAVİSİ Fobilerin tedavisinde temel olarak iki yöntem izlenir. Bunlardan birincisi ilaç tedavisidir. İlaç tedavilerinin fobilerin ele alınmasında oldukça etkili olduğu birçok çalışma ile gösterilmiştir. Günümüzde en çok "serotonin geri alım inhibitörü"(SSRI) olarak bilinen antidepresan ilaçlar bu amaçla kullanılmaktadır. Genellikle tedaviye başladıktan sonra 1-2 ay içersinde sonuç elde edilmektedir. Bu süre içersinde söz konusu ilaca cevap alınmaması daha sonra da alınmayacağı anlamına gelmektedir. Eğer olumlu cevap alındı ise genellikle tedaviye en az bir sene süre ile aynı dozda devam etmek gerekmektedir. İlacın erken dönemde kesilmesi hemen her zaman fobinin tekrar alevlenmesine neden olmaktadır. Antidepresan ilaca tolerans ya da bağımlılık gelişmesi gibi bir durum yoktur. Kimi zaman SSRI tipi antidepresanlarla sonuç alınmadığında trisiklik olarak bilinen daha eski antidepresanlara da başvurulabilir. Nöroleptik (antipsikotik) ilaçların fobi tedavisinde hiçbir yeri yoktur. Anksiyete çözücü ilaçlara ise kısa bir süre için, acil durumlarda yer verilebilir. Ancak bunlara tolerans geliştiği ve etkisi kısa süreli olduğundan acil ve kısa süreli müdahaleler dışında yararlılıkları yoktur. Kaynak:wikipedia - hürriyet | |
|