Pekçok kimsenin varlığından bile haberdar olmadığı
fakat, son zamanlarda sık karşılaşılan bir hastalık olan tıp dilinde
anevrizma,halk arasında baloncuk olarak bilinen, bir damarın belli bir
noktada toplanarak anormal şekilde genişlemesi ile, genel olarak
temiz kan taşıyan damarlara (arter) ait genişlemeler anlaşılır.
Anevrizmalar aort damarı gibi çok geniş damarlarda oluşabildiği gibi,
küçük ve orta boy damarlarda da teşekkül ederler. Bu bölümde konu
edilen, bazen hiç bir belirti vermeden ani kanamalarla bazen çok
dramatik sonuçlara yol açan beyin anevrizmalarıdır.
Anevrizma nedenleri
Anevrizmalar yapı itibarı ile damar duvarının doğuştan zayıf olduğu
noktalarda, genellikle de damarın daha küçük dallara ayrıldığı
noktalarda oluşur. Damar duvarının zayıf olduğu noktada damar içi basınç
(tansiyon) nedeniyle her kalp atımında damar duvarı zayıf noktadan
dışarı doğru bombeleşerek baloncuk oluşur. Baloncuk duvarı, basınca
dayanamadığı anda da patlar, patlama ya kendiliğinden olur ya da eforla
oluşur. Örn. öksürme, ıkınma, cinsel temas gibi basınç artmasına neden
olan aksiyonlar.
Anevrizma kimlerde oluşur, risk faktörleri nelerdir.
Damar duvarındaki yetersizlikler (Doğumsal)
Damar duvarındaki Arteriosklerotik veya
hipertansif değişiklikler.
Travmatik (darp veya kaza sonucu kafa
yaralanmaları)
Enfeksiyona bağlı
Risk Faktörleri:
Anevrizmanın beyinde oluştuğu yerler
Beyini besleyen damarlar, beyin tabanında birleşerek Willis Poligonu adı
verilen damar ağını meydana getirirler. Anevrizmalar genellikle bu
willis poligonunda oluşur.
Anevrizması olan insanların büyük bir bölümünün hiçbir şikayeti yoktur.
Ancak bazen migren tarzında ya da spesifik olmayan baş ağrıları
olabilir. Ayrıca anevrizmanın büyük olduğu durumlarda kitle etkisi
nedeniyle beyinde komşuluk yaptığı sinirlerle ilgili belirtiler
görülebilir. Koku ve görme duyularındaki bozulmalar gibi…
Anevrizma nasıl ortaya çıkar
Genel
amaçlı yapılan tomografi veya MR tetkikinde tesadüfen
Kafa sinirlerine ait belirti vererek. Örneğin
görme sinirine ait felçler.
Kanama sonucu: Kanama da sızıntı şeklinde beyin
zarları arasına (subaraknoid kanama) veya beyin dokusu içerisine olmak
üzere iki türlü olabilir.
Anevrizma belirtileriYukarıdaki nedenlerden en önemlisi kanamadır. Aniden, çok şiddetli baş
ağrısı, arkasından menenjit belirtisi olan ense sertliği, kusma,
kanamanın cinsi ve ağırlığına göre bilinçte bozulma ve bazen bel ağrısı
ile ortaya çıkabilir. Teşhis için yapılacak ilk iş bir nörolog ya da
beyin cerrahisine müracaat etmektir. Anevrizmalarda ilaçsız olarak
çekilen ilk beyin tomografisi kanama olup olmadığı konusunda yeterli
bilgiyi verir. İkinci aşamada MR veya kateter anjiografi mutlaka
yapılmalıdır. Anevrizmaların rastlanma oranı Amerika’daki istatistiki
verilere göre yüzbinde 6-10 arasında bulunmuştur.
TedaviAnevrizmaların tedavisi cerrahidir. Ancak buradaki önemli olan nokta
anevrizmaya kanama olmadan müdahele etmek, ya da hiç değilse birinci
kanamdan sonra hastanın genel durumu uygunsa ameliyatını yapmak şarttır.
Ameliyat, mikroşirürji uygulanarak yapılmaktadır. Son yıllarda
endovasküler girişim de başarıyla uygulanmaktadır.