Ailenizde kolon kanseri olan varsa

Hastalık genellikle 50 yaşından sonra kadın ve erkeklerde eşit
oranlarda görülüyor ve risk ilerleyen yaşlarda artıyor. Nadiren genetik
yatkınlığı olanlarda daha erken yaşlarda da görülebiliyor.

Erken tanı ile tamamen önlenebilir ya da tedavi edilebilir olması
nedeni ile 50 yaş üstü tüm kişilerde veya ailesinde kolon kanseri
olanlarda tarama amaçlı testler önerildiğini söyleyen Amerikan
Hastanesi'nden Gastroenterelog Dr. Kasım Kazbay[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
"Hastalık sık görülen poliplerin yıllar içinde büyüyerek kansere
dönüşmesi ile oluşur. Özellikle kronik enflamasyonu olanlarda polip
olmadan da düz zeminde gelişebilir. Kanser olmayan öncülerden[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] kansere dönüş genellikle yıllar süren bir gelişimdir" diyor.

Sık rastlanan ve geç kalınırsa ciddi sonuçlar doğuran bir kanser olmasına karşın[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] kolon kanserinin tarama testleriyle önlenebilir ya da tedavi edilebilir olduğunu belirten Dr. Kazbay[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] kolon kanserini önlemede ve takipte uygulanan testler hakkında şu bilgileri veriyor.

"Kanser taramalarının iki ana amacı vardır. Birinci amacı kanser gelişmesini önlemek olup[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] polipleri ya da düz lezyonları henüz kansere dönmeden yakalayıp ortadan kaldırmaktır. İkincil hedef olarak ise[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] eğer kanser oluşmuş ise kanserin erken evresinde[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] henüz metastaz yapmadan yakalayıp[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
cerrahi olarak ortadan kaldırmak amaçlanmaktadır. Erken yakalanan
kanserlerde cerrahi sonrası tamamen kanserden kurtulma ihtimali yüzde
85 seviyesindedir.

KANSER TARAMASI KİMLERE YAPILMALI?
50 yaşın üzerindeki kadın ve erkekler[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
birinci derecede akrabasında yani anne-baba-kardeş veya çocuklarda
kalın bağırsak kanseri ve polibi olanlar. Bu kişilerde akrabada bu
durumun tespit edilme yaşından on sene önce tarama başlanır. Kendi
geçmişinde kolon polibi ya da kanseri olanlar[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] ailesinde rahim[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] yumurtalık[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
meme gibi değişik tipte kanserleri olanlar ve kendi geçmişlerinde
inflamatuvar bağırsak hastalığı olanlar ve bağırsak hareket düzeninde
(dışkı çapı[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] kıvamı ya da içinde kan görülmesi) gibi durumlarda da tarama yapılmalıdır.

KOLON KANSERİNİ ÖNLEMEDE KULLANILAN TESTLER
Dışkıda gizli kan bakılması: Testin amacı dışkıda gözle farkedilmeyen
az miktardaki kanın araştırılmasıdır. Dışkı özel bir kağıda konup
laboratuvarda incelenir. Her sene yapılmalıdır. Kolay ve ucuz bir test
olmakla birlikte[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
kanserler devamlı kanayan lezyonlar olmadığı için duyarlılığı düşüktür.
Duyarlılığın arttırılması için üç kez üst üste yapılması tavsiye edilir.

Sigmoidoskopi: Ucunda kamera olan bir hortumla bağırsağın son 40-50 cm
lik kısmı incelenir. Daha çok kanser riski düşük genç hastalarda
önerilir. Eğer polip bulunursa üst kısımların da izlenmesi gerekir.

Kolonoskopi: Yine endoskopik olarak kalın bağırsağın tamamının
incelenmesidir. İşlemden bir gün önce bağırsak temizliği gerektirir.
Sedasyon ile yapılması işlemle ilgili ağrı ve stres yaşanmasını
engeller. İşlem sırasında polip tarzı ileride kansere yol açabilecek
lezyon görülürse kesilir. Şüpheli lezyonlardan parça alınarak patoljik
tanı konmasına yardımcı olur. Herşeyin normal olduğu durumlarda on
senede bir[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
risk taşıyan hastalarda daha kısa aralıklarla tekrarlanır. Testler
içinde en fazla girişimsel olan test olmakla birlikte en fazla bilgi
veren ve tedavi imkanı sağlayan tek testtir. Tecrübeli ve iyi ellerde
komplikasyon riski binde birin altındadır.

Sanal Kolonoskopi: Kalın bağırsağın tomografi yardımı ile
incelenmesidir. Kolonoskopiye üstünlüğü kalın bağırsak dışı dokuların
da incelenmesine olanak vermesidir. Ancak 1 cm den küçük lezyonların
atlanması ihtimali[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
polipektomi ya da biopsi yapılmasının mümkün olmaması ve radyasyon
alınması gibi dezavantajları vardır. Kolonoskopi yapılmasının sakıncalı
olduğu ya da kolonoskopi yaptırmak istemeyenlerde tercih edilir.

Kolon grafisi: Kalın bağırsak içine baryum verilerek incelenmesi
yöntemidir. Artık sanal kolonoskopinin ve kolonoskopinin yapılamadığı
veya bulunmadığı merkezlerde uygulanmaktadır. Biopsi ya da polipektomi
yapılamamsı dezavantajıdır.

KALIN BAĞIRSAK KANSERİNİN BELİRTİLERİ
Kolon polipleri genellikle bir bulgu vermez. Kolon kanserleri de erken
dönemlerinde bulgu vermeyebilir ya da çok fazla şikayete yol açmayıp
gözden kaçabilir. Kanama[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] dışkı geçiş yollarının tıkanması[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
kilo kaybı ve anemi gelişmesi genellikle ilerlemiş hastalığın
belirtisidir. Olasılıkla öncelikli bi tanısal işlem ve devamında daha
değişik tedavi yöntemlerini gerektirir. Erken tanı ile kolon kanserinin
tamamen tedavi imkanı oldukça yüksektir. Çoğu kez kolonoskopi sırasında
ya da göreceli olarak çok büyük olmayan bir operasyonla tamamen tedavi
edilme imkanı vardır."