Basketbol[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] bütün dünyada en çok sevilen sporlardan biridir. Türkiye’de futboldan sonra en çok basketbol karşılaşmaları izlenir. Basketbol[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] 19. yüzyılın sonunda ABD'de oynanmaya başladı. Daha sonra Kanada[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Fransa[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] İngiltere ve dünyanın öteki ülkelerine yayıldı. 1936'da Olimpiyat Oyunları arasında yer aldı.
Basketbol Saha Ölçüsü
Basketbol[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] çoğunlukla kapalı salonda oynanır. Dikdörtgen biçimindeki basketbol alanının tabanı sert tahtadan yapılır. Alanın boyutları değişiklik göstermekle birlikte[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] ideal boyutlar 26 m x 14 m’dir. Oyun alanı bir orta çizgiyle ikiye ayrılır. Bu çizginin tam ortasında[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] orta yuvarlak denen bir daire çizilidir. Basketbol alanının karşılıklı olarak kısa kenar çizgilerinde birer pota bulunur. Pota[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] kenar çizgisinden 1[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]2 metre içeridedir ve 1[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]8 m x 1[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]2 m boyutlarında bir sac levhadır. Pota üzerinde[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] yerden 3[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]05 metre yükseklikte bir sepet vardır. Sepet[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] 45 cm çapında demir bir çember ile buna asılı[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] alt kısmı açık[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] beyaz bir fileden oluşur. Basketbol elle oynanır ve atılan top yukarıdan çembere girip fileden geçerek aşağıya düşünce sayı olur. Basketbol topunun çevresi yaklaşık 75-78 cm[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] ağırlığı 600-650 gram kadardır.
Kurallar
Basketbol beşer kişilik iki takımla oynanır. Her takımın en çok yedi yedek oyuncusu bulunabilir. Oyuncu[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] oyunun durduğu herhangi bir anda değiştirilebilir ve oyuncu değiştirmede bir sınırlama yoktur. Genelde takımdaki beş oyuncunun ayrı ayrı görevleri vardır. Her oyuncu atış yapabilir ve karşı takımın hücumu sırasında da savunma yapması zorunludur. Oyuncular alanda[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] bir orta[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] iki ileri ve iki savunma oyuncusu olarak yerini alır. En uzun boylu oyuncu[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] genellikle orta oyuncusu olarak seçilir. Karşılaşma[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] oyunun ve her devrenin başlangıcında hakemin[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] topu orta yuvarlakta havaya atmasıyla başlar. Topun[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] iki takımdan birer oyuncu arasında[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] iki oyuncunun da sıçrayabileceğinden daha yukarıya atılması gerekir. Top en yüksek noktasına ulaştıktan sonra[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] iki rakip oyuncu sıçrayarak topu kendi takımına kazandırmaya çalışır. Topu kapan takım paslaşarak ya da top sürerek rakip takımın potasına doğru ilerler. Topa sahip olan oyuncu[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] takım arkadaşıyla paslaşmadan önce bir adım atabilir. Top sürme[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] her adımda bir topu yerde sektirerek yapılır. Top sürerek ilerleyen oyuncu durup topu tuttuktan sonra ya pas vermek ya da sepete atış yapmak zorundadır. Yeniden top sürerek oyuna devam edemez[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] devam ederse "çifte sürme" diye adlandırılan bir hataya yol açmış olur. Her takımın 24 saniyelik hücum süresi vardır.
Oyuncu topu potaya herhangi bir noktadan ve açıdan atabilir. Sıçrayarak topu doğrudan doğruya sepetin içine de bırakabilir. Savunma yapan oyuncu[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] atış yapanı[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] faul yapmadan engellemeye çalışır. Topun çemberden girmesine "basket" denir. Üç sayı çizgisi adı verilen yarım dairenin dışından yapılan isabetli atışlar üç sayı kazandırır. Üç sayı çizgisi içinden yapılan atışlar ise iki sayıdır. Sayıdan sonra karşı takım pota altından oyunu başlatır. Kenar çizgisinin dışında topu alan oyuncu[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] 5 saniye içinde alandaki takım arkadaşlarından birine atarak topu oyuna sokmak zorundadır. Topu alan oyuncunun ise[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] 8 saniye içinde topu karşı yarı alana taşıması gerekir. Bunu yapamazsa top rakip takıma geçer ve rakip takım topu yandan oyuna sokar. Bir takım topu rakip yarı alana geçirdikten sonra[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] topu bir daha kendi alanına geri taşıyamaz. Bunu yaparsa bir kuralı çiğnemiş olur. Faul ve kural çiğneme
Basketbol oyununda fauller kişisel ve teknik faul olarak ikiye ayrılır. Karşı takımın oyuncusunu tutmak[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] itmek[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] çelme takmak gibi hareketler kişisel faullerdir. Kişisel fauller de üçe ayrılır. Kasten ve belirgin biçimde yapılmamış faullere olağan fauller denir. Rakip takımın iki oyuncusunun aynı anda birbirine faul yaparsa[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] karşılıklı faul olur. Bir takımın iki oyuncusunun karşı takımın bir oyuncusuna aynı anda faul yapması da çoklu faul olarak adlandırılır. Fauller[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] kenar çizgisinden oyuna sokulmak üzere topun karşı takıma verilmesi ya da karşı takımın serbest atışlar kullanması biçiminde cezalandırılır. Kasıtlı faullerde iki serbest atış hakkı verilir. Serbest atışta top çemberden geçerse[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] atışı yapan takım bir sayı kazanır. Serbest atışları[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] faul yapılan kişi kendisi kullanmak zorundadır. İki oyuncunun birbirine aynı anda faul yapması olan çifte faulde[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] top orta yuvarlaktaki hava atışıyla oyuna sokulur. Bir oyunda beş faul yapan oyuncu oyun dışı kalır.
Oyunu geciktirmek[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] potayı tutmak[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] sportmence olmayan davranışlarda bulunmak ya da aynı anda oyunda beşten fazla oyuncu bulundurmak gibi durumlarda[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] hakemler teknik faul verebilirler. Teknik faul için verilen serbest atışı cezasını[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] karşı takımdan herhangi bir oyuncu kullanabilir. Bu serbest atıştan sonra genellikle atışı yapan takım orta kenar çizgisinden topu oyuna sokar.
Kural çiğneme: Bir basketbol maçında[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] oyun kurallarına aykırı olan hafif hatalara kural çiğneme denir. Kural çiğneme durumunda top rakip takıma verilir. Serbest atış alanında üç saniyeden fazla kalma[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] çifte sürme[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] topu yere vurmadan birden fazla adım atma[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] topu tekmeleme ya da topa yumrukla vurma[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] kural çiğnemedir. Topa son dokunan oyuncu[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] topu alan dışına çıkardığında ya da top kendindeyken sınır çizgisine bastığında da kuralı çiğnemiş olur. Topa sahip olan takım 24 saniye içinde potaya atış yapmak zorundadır. Bu süreyi değerlendiremezse top karşı takıma geçer.
Oyun süresi ve hakemler
Basketbol karşılaşmalarını[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] iki ya da üç orta hakem[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] bir sayı hakemi[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] bir 24 saniye hakemi ve bir de saat hakemi yönetir. Bazen sayı hakemine bir yardımcı eşlik eder.
Basketbol karşılaşması[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] genellikle 10’ar dakikadan oluşan 4 periyottan ve 2 devreden oluşur. İki devre arasında 15 dakika ara verilir. Beraberlik durumunda beşer dakikalık uzatma devreleri oynanır. Topun kurallara uygun olarak oyuna girmesiyle ve bir oyuncunun topa değmesiyle karşılaşma saati işlemeye başlar. Herhangi bir nedenle oyun durduğunda[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] saat de durur. Hakemin kolunu yumrukla yukarı kaldırması faulü işaret eder. Açık elin ortasına dikilen işaret parmağı ise mola istendiğini gösterir. Mola[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] bir takımın koçunun istediği kısa aradır. Koç takımının oyuncularına taktik vermek için mola alır. Takımlar bir maç sırasında toplam altı mola (1.devre 2. üç mola ve 3.devre 4. üç mola)alabilir. Maç uzaması durumunda[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] her uzatma devresinde takımlara birer mola hakkı daha verilir.4 saniye arasında topu elinde tutamaz. Çünkü 3 saniyeyi geçerse maç baştan oynanır hangi takımın elindeyse o takım sayı kaybeder.Nba de ise periyotlar 12'şer dakikadan oluşur.
Tarihçesi
Basketbolu 1891'de Massachusetts'de bir beden eğitimi öğretmeni olan James A. Naismith geliştirdi. Amerikan futbolunu çok sert bulan Naismith[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] bir salonun karşılıklı iki duvarına sepet asarak yeni bir oyun oynatmaya başladı. Ama oyunda Amerikan futbolu topu kullanılıyordu. Başlangıçta dokuzar kişilik iki takımla oynanıyordu. Basketbol kısa sürede ilgi gördü ve hızla dünyanın öbür ülkelerine de yayıldı. Basketbol anavatanı Amerika'dan başlayarak yıllar boyu büyüye büyüye dünyaya yayıldı ve popüler spor dalları arasında kendine yer edindi. Bu spor kısa sürede ülkemizde de yayıldı ve büyük kitleler tarafından seyredilir hale geldi. Türk basketbolunun tarihsel gelişimi ve önemli anları ise şu şekildedir:
1904 Basketbol[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] ilk kez Robert College spor salonunda oynandı.
1921 Kayıtlara geçen ilk resmi basketbol maçı İstanbul Cağaloğlu'nda oynandı.
1927 İstanbul Basketbol Ligi kuruldu.
1936 Türk Milli Takımı[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] ilk milli maçında Yunanistan'ı 49-12 yendi. Türkiye[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Berlin Olimpiyat Oyunları'na katıldı ve oynadığı maçlarda Şili'ye 30-16[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Mısır'a 33-23 yenilerek ilk turda elendi.
1948 Naili Moran[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Londra Olimpiyat Oyunları'nda final maçı yönetti.
1949 Kahire'de yapılan Avrupa Şampiyonası'nı Türkiye dördüncülükle tamamladı.
1951 17 ülkenin katılımıyla Paris'te yapılan 7.Avrupa Şampiyonası'nda Türkiye altıncı sırayı aldı. Türk hakem İzzettin Somer[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Avrupa Şampiyonası'nın finalini yöneterek[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] bu alanda bir ilke imza attı.
1952 Türk Milli Takımı[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Helsinki Olimpiyat Oyunları'nda İsviçre ve Belçika'yı yendi[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Mısır ve İtalya'ya mağlup oldu.
1955 Turgut Atakol[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] 9. Avrupa Şampiyonası'nda final maçını yöneterek bu alanda tarihe geçen ikinci Türk hakemi ünvanını aldı.
1956 Melbourne'da yapılan 5. Dünya Kongresi'nde Turgut Atakol FIBA Teknik Komitesi'ne seçildi ve bu görevi 20 yıl aralıksız sürdürdü.
1959 Türkiye[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] tarihinde ilk kez Avrupa Şampiyonası'na evsahipliği yaptı. İstanbul İnönü Stadı'nda oynanan 11. Avrupa Şampiyonası'nda Sovyetler Birliği şampiyonluğa ulaşırken[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] ay-yıldızlı takım 12. sırada kaldı. Final maçı yöneten İlhan Uyguç[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Avrupa Şampiyonaları'nda final yöneten üçüncü Türk hakem oldu. Bayanlarda ilk kez Türkiye Şampiyonası yapıldı.
1961 Galatasaray[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Avrupa Şampiyon Klüpler Kupası'nın ilk turunda Yunan Olympiakos'u 72-71 ve 65-55 yenerek[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Avrupa Kupaları'nda tur atlayan ilk temsilcimiz oldu.
1964 İlk kez Bayan Milli Takımı kuruldu.
1966 Deplasmanlı Ligi başladı. İlk şampiyonluk sevincini İzmir ekibi Altınordu yaşadı.
1967 İlk kez düzenlenen Türkiye Kupasını kazanan takım Fenerbahce olmustur.
1967 Tunus'ta yapılan 5. Akdeniz Oyunları'nda Türk Milli Takımı[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Yugoslavya ve İtalya'nın ardından üçüncü sırayı aldı.
1969 Hüsamettin Topuzoğlu[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Napoli'de düzenlenen 16. Avrupa Şampiyonası'nda Sovyetler Birliği ile Yugoslavya arasında oynanan final maçını yönetti.
1971 İzmir'de yapılan 6. Akdeniz Oyunları'nda Türkiye[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] finalde Yugoslavya'ya yenilerek ikinci oldu.
1973 Barcelona'daki 18. Avrupa Şampiyonası'nı sekizinci sırada tamamlayan Türkiye[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] 1951'den sonra en iyi derecesini yaptı.
1977 Fransa'da düzenlenen Avrupa Yıldızlar Şampiyonası'nda Türk Milli Takımı Şampiyonluğa ulaştı.
1981 Avrupa Şampiyonası Elemeleri (Challenge Round) İzmir ve İstanbul'da oynandı. Türk Milli Takımı[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Almanya[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Yunanistan ve İngiltere ile birlikte finallere katılma hakkını kazandı. İlk kez bir Türk basketbolcu (Efe Aydan) Avrupa Karması'na davet edildi. Sofya'da yapılan Balkan Şampiyonası'nda Türkiye[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] tarihinde ilk kez şampiyonluğu kazandı.
1987 Suriye'nin Lazkiye kentinde düzenlenen Akdeniz Oyunları'nda Milli Takım altın madalyanın sahibi oldu.
1990 Efes Pilsen[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Avrupa Koraç Kupası'nda çeyrek finale yükselen ilk Türk takımı oldu.
1992 İstanbul Abdi İpekçi Spor Salonu Avrupa Şampiyon Kulüpler Kupası Final Four'una evsahipliği yaptı. Şampiyonluğu Yugoslav ekibi Partizan kazandı.
1993 Efes Pilsen[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Avrupa Kulüpler Kupası'nda finale kadar yükselerek Türk basketbolunun başarı çıtasını yükseltti. Torino'da oynan final maçında Yunan Aris[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Efes Pilsen'i 50-48 yendi. Türk Milli Takımı[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] 12 yıl aradan sonra katılma hakkını kazandığı Avrupa Şampiyonası'nda İtalya ile birlikte dokuzuncu sırayı paylaştı. Türkiye[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Avrupa Yıldızlar Şampiyonası'na evsahipliği yaptı. (Trabzon[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Giresun ve Samsun)
1995 Avrupa Kulüpler Kupası finali[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] İstanbul Abdi İpekçi spor Salonu'nda oynandı ve kupayı İtalyan Benetton kazandı. Ünlü basketbolcu Magic Johnson'un da yer aldığı "Magic All Stars" takımı İstanbul'a geldi.
1996 Efes Pilsen[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Koraç Kupası'nı kazanarak Avrupa'da kupa sevinci yaşayan ilk Türk takımı ünvanını aldı. Türkiye[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] 3. Avrupa Ümitler Şampiyonası'na evsahipliği yaptı. İlk Eurostars organizasyonu[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] İstanbul'da yapıldı.
1997 Türk Milli Takımı[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Barcelona'da yapılan 30. Avrupa Şampiyonası'nda sekizinci sırayı alarak 24 yıl sonra en iyi derecesine ulaştı. Bayan Milli Takımı[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Bari'de yapılan Akdeniz Oyunları'nda gümüş madalya kazandı. Ümit Milli Takım[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Avustralya'da düzenlenen Dünya Ümitler Şampiyonası'nı altıncılıkla noktaladı. Tofaş[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Koraç Kupası'nda finale yükselerek[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Efes Pilsen'den sonra Avrupa'da final oynayan ikinci Türk takımı oldu.
1998 Türkiye[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Eskişehir[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Kütahya ve Bursa illerinde düzenlenen Avrupa Genç Bayanlar Şampiyonası'yla ilk kez bayanlarda bir Avrupa Şampiyonası'na evsahipliği yapmış oldu. İtalya'nın Trapani kentinde yapılan 4. Avrupa Ümitler Şampiyonası'nda Türkiye üçüncü sırayı aldı ve bronz madalya kazandı.
1999 Fenerbahceli İbrahim Kutluay Euro League sayı kralı olmustur
1999 Galatasaray Bayan Takımı[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Final Four'a yükselerek[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Türk basketbolundaki gelişmenin yalnizca erkek takımlarıyla sınırlı olmadığını kanıtladı. Türkiye[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Slovenya'da yapılan Avrupa Yıldızlar Şampiyonası'nı üçüncülükle noktaladı. Türk Milli Takımı[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] 31. Avrupa Şampiyonası'nda bir önceki turnuvada olduğu gibi sekizinci sırayı aldı.Mirsad Türkcan NBA tarihinde oynayan ilk Türk basketbolcu oldu.
2000 Efes Pilsen Euro League'de de Final Four'a yükselerek Türk basketbolunda yıllardır özlenen bir başarıya imza attı.
2002 Türk Milli Takımı[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] 12 Dev Adam[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] bir ilki gerçekleştirerek ülkemizde yapılan Avrupa Basketbol Şampiyonası’nda (EuroBasket 2001) Yugoslavya’ya karşı final oynadı.
2005 Avrupa Basketbol Şampiyonası Eleme Maçında mücadele eden 12 Dev Adam[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] dördüncü maçında Almanya'ya 66-57 yenilerek elendi
2005 Fenerbahce Avrupa Kupalarında hem bayanlarda hem erkeklerde Final Four oynayarak büyük bir basarıya imza attı
2006 Türkiye Fiba'nın belirlediği ekstra kontenjan haklarından birini kazanarak Japonya'da düzenlenecek olan Dünya Basketbol Şampiyonasına katılamaya hak kazandı.
2006 Türkiye Japonyada düzenlenen Dünya Basketbol Şampiyonasında 6. oldu
Konu: Basketbol Nedir?Kurallar 
