Böbreklerimizi tanıyalım

Konu: Böbreklerimizi tanıyalım Paz Ara. 13, 2009 9:24 am

[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]Böbrekler vücudumuzun en önemli organlarındandır. Bel omurlarımızın her iki yanında yer alırlar. Erkeklerdeki ağırlığı 125-170gr[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] kadınlarda 115-155gr arasında değişir. Boyu 11-12cm[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] kalınlığı 3.5-4cm[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
eni 5-7.5cm olup fasulye biçiminde çift organlarımızdandır. Sağ böbrek
sol böbrekten 1-2cm kadar aşağıdadır. Bu kadar küçük olan bu organların
fonksiyonları ise düşünülemeyecek kadar büyüktür. Böbrekler yerlerine
çok sıkı bağlanmışlardır. Solunumla hareket ederler.
Her iki böbrekte yaklaşık olarak
2.400.000 civarında nefron adı verilen süzme üniteleri vardır. Bunların
sayısı yaşlanmayla birlikte azalır. Kalbin dakikada pompaladığı 5-6
litre kanın 1.5’i böbreklerden filtre olur. İki böbrekte bulunan
nefronlardan 1 dakikada 1 litre kan geçmektedir. Tüm bunlar böbreklerin
vücut için ne kadar hayati önemi olduğunu göstermektedir. Böbreklerden
geçen kan filtre edildikten sonra yararlı maddeler (kan elemanları[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] proteinler gibi) tekrar kana verilir[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] vücuttan uzaklaştırılması gerekli olan zehirli maddeler ise idrarı oluşturur.
Böbrekler yaptıkları birçok
fizyolojik fonksiyonlarla canlının var olabilmesinin şartı olan iç
ortamın sabitliğini devam ettirmeye çalışırlar;
1- Metabolizma sonucu meydana gelen artıkların[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] kandaki zehirli maddelerin atılma işlemidir ki[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] bu gerçek anlamda idrar yapma olayıdır.
2- Vücudun sıvı-iyon dengesini ayarlar.
3- Asit-baz dengesini ayarlar.
4- Vücutta kimyasal reaksiyonlar sonucu oluşan vücut için zararlı zehirli maddelerin atılmasını sağlar.
5- Birtakım hormonlar salgılayarak vücudumuz için çok gerekli bir takım düzenlemeler yapar.Bunlar şunlardır:
- Kan yapımını “eritropoetin” salgılayarak düzenler.
- Kan basıncını “renin” salgılayarak ve onu kana vererek ayarlar.
- Kemik mineral yapısını 1.25
dihidroksikolekalsiferol salgılayarak (Vitamin D’nin aktif metaboliti)
dengede tutar. Bu hormonların yapım ve yıkım yeridir.
6- Vücudun tüm organlarıyla bir bütün olarak düzenli çalışmasını sağlar.
Böbrekler[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] bu fonksiyonları bozulunca görevlerini yerine getiremeyecek; kanda atılması gereken maddeler atılamayacak[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] kanda birikerek semptomlar verecektir[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
idrar miktarında azalma olacaktır. Sonunda böbrekler iflasa kadar
gidecektir. Biz buna “üremi” halk arasında kana idrar karışması
demekteyiz. Böbrek hastalıklarının çoğu sinsi ve ağrısız seyreder.
Fonksiyonu bozulan böbrek idrarla atılması gereken zehirli maddeleri
süzemeyerek kanda çeşitli semptomlar vereceklerdir. Böbreklerin
fonksiyonlarının azalması ve kaybolması anı ise (akut) geriye
dönüşebilen; yıllar içinde sessizce devam ederek gelişiyorsa (Kronik)
geri dönüşü olmayan bir tablo ortaya çizer.
Akut böbrek yetmezliğinin nedenleri şunlardır:
1- Ağır kanama[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] kusma[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] yanık sonucu kan basıncının düşmesi.
2- Bazı böbrek hastalıkları sonucu; örneğin: Nefrit[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] böbrek damar tıkanması.
3- İdrar yollarında tıkanıklık: Prostat büyümesi[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] taşa bağlı tıkanma.
4- Gebelik: Sağlıksız koşullarda yapılan düşükler[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] gebelik zehirlenmesi[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] kanamalar.
5- İlaçlar: Gelişigüzel kullanılan ilaçlar[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] İlaçlara bağlı en sık karşılaşılan bir sorundur. Onun için doktor denetiminde ilaç kullanılmalıdır.
6- Depreme bağlı kas zedelenmeleri ve sıvı kaybı[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] yeterli sıvı alamama vs.
7- Ameliyatlar: Özellikle büyük ameliyatlardan sonra sıklıkla görülür.
Akut böbrek yetmezliği vakaları çok titizlikle[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] gerektiği gibi tedavileri yapıldığı taktirde tamamen iyileşme şansı yüksektir.
Kronik böbrek yetmezliğinin nedenleri şunlardır:
1- Tüm böbrek hastalıkları tedavi edilmezlerse er geç kronik böbrek yetmezliğine girer.
2- Şeker hastalığı.
3- Hipertansiyon.
4- Taş[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] tıkanma[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] tümör gibi idrar yolu hastalıkları önemli nedenlerdir.
5- Diğerleri
Burada ben[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
şeker hastalığı ve hipertansiyon üzerinde önemle durmak istiyorum.
Çünkü her iki hastalık da tedavi edilmedikleri takdirde böbrek
yetmezliğine gidecektir. Toplumumuzda her iki hastalık da çok sık
görülmektedir.
Böbrekler[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
hipertansiyonun en önemli hedef organlarındandır. Esansiyel olarak
adlandırdığımız nedeni belli olamayan yüksek tansiyonlu hastaların[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] tedavi edilmezlerse[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] %15’i vefat ederler.
Diyabetin (şeker hastalığı) böbrek
komplikasyonları yüz yıldan beri bilinmektedir. Ancak yakın zamanlara
kadar klinik seyir hakkındaki bilgiler yeterli değildi. Son yıllarda
yapılan çalışmalar sayesinde varılan sonuçlar bütün diyabetik
hastalarda diyabetik nefropatinin gelişeceğini göstermişlerdir. Klinik
takiplerinin çok titizlikle yapılması gereken bu hastalar[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] yakın zamanlara kadar ancak semptomik tedavi ile desteklenebilirken[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
şimdi daha radikal tedavi imkanlarına kavuşmuş bulunmaktadır ve daha
bilinçlenilmiştir.Yani her diyabet hastası böbrek yönünden de
kontrollerinin yapılması gerektiğini hasta bilmeli doktoru da
uyarmalıdır.
Böbrek hastalıklarının belirtileri
ise sessizdir. Böbrek hastalıklarıyla ilk uğraşan bilim adamlarından
Volhard : “Ah bu hastalık ağrılı olsaydı” diye yakınmıştır.. Gece
idrara kalkma[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] halsizlik[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] nefes darlığı[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] hipertansiyon[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] el[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] ayaklarda ve gözlerde şişme olabilir. Tek belirtisi gece sık sık idrara kalkma olabilir[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] ayrıca böbrek yetmezliği hastaları kulak burun boğaz kliniğine burun kanaması[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] gastroenteroloji kliniğine mide kanaması şikayetiyle gittiklerinde böbrek hastası oldukları anlaşılabilir.
Böbrek hastalıklarını ise genelde:
- Glomeruler hastalıklar (Akut ve kronik böbrek iltihabı olarak bilinen hastalıklar)
- Tubüler hastalıklar
- Kongenital hastalıklar
- Kalıtımsal hastalıklar
- Damarsal böbrek hastalıkları
- Gebelik zehirlenmesi
- Taş hastalıkları
- İdrar yolu iltihapları
- İdrar yollarının daralması ve tıkanması
- Hipertansiyon ve diyabet (şeker) hastalığı gibi sistemik hastalıklara bağlı böbrek hastalıkları.
- İlaçlara bağlı gelişen böbrek hastalıkları vs. şeklinde sıralayabiliriz.
Bunların oluşturacağı klinik belirti
ve bulgular her hastalığa göre farklılık gösterir. İdrar yollarında
akımın engellenmesi iltihaplanması dışında böbrek hastalıklarında ağrı
sık görülmez. İdrar yapmada bozukluklar; sık idrara çıkma[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] gece idrara çıkma[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
ağrılı idrar uykuda idrarı tutamama gibi bozukluklar görülür. İdrar
miktarında azalma veya çok idrara çıkma veya hiç çıkmama gibi
belirtiler olabilir. Ayrıca böbrek hastalığının genel bulguları vücutta
sıvının birikmesi (ödem) gözlerde[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] ayaklarda vs görülebilir. Kan basıncı yükselmesi ve bunun getirdiği bulgular görülür. Baş ağrısı[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] baş dönmesi kulak uğultusu gibi. Üremiye bağlı belirtiler görülür. Üremiye bağlı olarak iştahsızlık[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] bulantı[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] kusma[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
ishal gibi sindirim sistemi belirtileri bunun yanında burun kanaması
ağızdan kan gelmesi dışkı ile kan gelmesi gibi kanama belirtileri
görülür. Bunu takiben üremi koması görülür. Üremi koması eskiden
(diyaliz tedaviye girmeden önce) çok görülürdü. Şimdi ise (diyalizin
tedaviye girmesinden sonra) koma görülmemektedir
Tanıya gidilmesi için en önemli
tetkik idrar muayenesidir. Hem çok ucuz hem çok basit bir yöntemdir.
Onun için her 6 ayda bir idrar muayenesi yaptırabilirsiniz. Böbrek
hastası olma korkusunu üzerinizden atabilirsiniz. Bundan da senede bir
sağlık kontrolünden geçerek[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
tetkiklerinizi yaptırdığınızda daha emin olursunuz ve hastalık
belirtileri ve bulguları var ise devamlı doktor gözetimi altında
bulununuz. Şunu rahatlıkla söyleyebilirim ki; böbreklerle ilgili
rahatsızlıklarda üzerine titizlikle durduğunuz zaman hastalığınız ne
olursa olsun yaşama şansınız artar.
. Kronik böbrek yetmezliğinin tedavisi:
- Diyaliz (Periton diyaliz ve hemodiyaliz.)
- Transplantasyondur.
Ülkemizde bu tedavi yöntemlerinin
tümü yapılmaktadır. Şunu da söyleyebilirim ki yaptığımız araştırmalarda
25 yılını dolduran hem hemodiyaliz hem de transplantasyonlu
hastalarımız vardır. 1999 yılında en uzun yaşayan hemodiyaliz (23 yıl 7
ay)[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] transplantasyon (20 yıl)[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] SAPD (karından diyaliz[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] 7 yıl) hastalarına vakfımız tarafından ödül verilmiştir.
Ülkemizde Sağlık Bakanlığı 2002 yılı son kayıtlarına göre 26.393 hasta diyalize girmiştir. Bunlardan 23.255’i Hemodiyaliz[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] 3.138’i Periton Diyalizdir. 550’si de transplantasyondur. Transplantasyon vaka sayılarının artması en büyük arzumuzdur.
Erzurum’da periton diyalizi ve hemodiyaliz ülke çapında ilkler arasındadır.
Böbrek hastası olunmaması için sizlere önerilerimiz ve sorularımız aşağıdadır:
Ö Sağlıklı yaşamın eğitimden geçtiğine inanıyoruz.
Ö Sağlıklı yaşam için altı ayda bir idrar muayenesi[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] senede bir defa sağlık kontrolünden geçiniz.
Ö Gelişigüzel ilaç kullanmayın [Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]böbreklerinizi bozmayınız.
Ö Şişmanlığa ve dengesiz beslenmeye son. Bilinçli egzersize ve sağlıklı yaşama merhaba.
Ö Sağlıklı beslenme sağlıklı yaşamın bir parçasıdır.
Ö Sağlıklı yaşam için çevre ve vücut temizliğine özen gösterelim.
Ö Soğuktan[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] enfeksiyondan[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] bulaşıcı hastalıklardan korununuz. Böbrek hastası olmayınız.
Ö Evrensel enfeksiyon önleme kurallarına uyalım[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] uymayanları uyaralım ve sağlıklı yaşayalım.
Ö Her bağışlayacağınız organ bir hayatı yeniden filizlendirir.
Ö Organ bağışlayın[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] mutlu edin[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] mutlu olun!
§ Kan basıncı ve kolesterol düzeylerinizi biliyor musunuz?
§ Hipertansiyonun kalp[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] böbrek ve gözleri bozduğunu biliyor musunuz?
§ Kolesterol seviyesinin yüksek olmasının getirdiği sorunları biliyor musunuz?
§ Egzersizin kolesterol seviyesini düşürdüğünü biliyor musunuz?
§ Şişmanlığın hipertansiyon için risk faktörü olduğunu biliyor musunuz?
§ Üç beyazdan (tuz[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] un[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] şeker) sakınılması gerektiğini biliyor musunuz?
§ Egzersizin kemik metabolizmasını güçlendirdiğini biliyor musunuz?

» Sistemimizdeki Tüm Gezegenleri Tanıyalım