TÜrkİyede Bor Madenİ

GİRİŞ

[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
BOR madeni ilk bakışta beyaz bir kayayı andırıyor. Çok sert ve ısıya
dayanıklı. Doğada serbest bir element olarak değil, tuz şeklinde
bulunuyor. Ülkemizde bulunan 'bor'un kalitesi de diğerlerine oranla daha
yüksek. Toprağın 40 metre altında bulunan borun işlenmesi de, diğer
elementlerle az karıştığı için kolay. Bor, periyodik sistemin üçüncü
grubunun başında yer alan bir elementtir. Bu gurubun diğer üyeleri metal
olmasına karşın Bor ametal sayılmaktadır.
Ancak, diğer elementlere olan yüksek kimyasal ilgisi nedeniyle doğada
serbest halde bulunmayan bor'un meydana getirdiği minerallerin, çok eski
tarihlerden beri tanındığı ve kullanıldığı bilinmektedir. En yaygın bor
bileşikleri; borik asit ve bor'un sodyum, kalsiyum ve magnezyum ile
meydana getirdiği bileşiklerdir

Kullanıldığı Yerler:
1)Metalürji sanayiinde
2)Nükleer reaktörlerde
3)Organik kimya sanayiinde
4)Cam, seramik, deterjan vb. sanayilerde
5)Fotoğrafçılıkta
Bor Cevherleri:
Bor, doğada çoğunlukla borat biçiminde bulunur.Önemli cevherler arasında boraks, kernit ve kolematit sayılabilir.
Ülkemizdeki Bor Yatakları:
1)Balıkesir-Bigadiç, Sındırgı, Susurluk
2)Bursa-M.Kemalpaşa
3)Eskişehir-Seyitgazi
4)Kütahya-Emet
En Önemli Bor İşletme Tesislerimiz:
Emet kolemanit işletmesi, Kırka boraks ve asit fabrikası, Kestelek kolemanit işletmesi,
Bandırma boraks ve asit fabrikaları, Bigadiç kolemanit işletmesi
**Dünyadaki bilinen bor rezervlerinin %75'i Türkiye'de
bulunmaktadır.Ayrıca Seyitgazi bölgesindeki yatakların dünyanın en büyük
sodyumlu bor tuzu yatağı olduğu saptanmıştır.

TÜRKİYE BOR MADENCİLİĞİ
Türkiye'de bilinen başlıca borat yatakları Batı Anadolu'da yer almakta
ve bu yataklar dünya rezervinin % 60-70'ine sahip bulunmaktadır.
Türkiye rezervinin % 37'si Bigadiç, % 34 Emet, % 28'i Kırka ve % l Kestelek bölgesinde bunmaktadır.
Bigadiç işletmesinde başlıca bor mineralleri kolemanit ve üleksit' tir.
Boratlar 1-8 m. Kalınlıkta tabakalar halinde killer arasında yer
alırlar. Kapalı ve açık ocaklardan üretilen tüvenan cevherler 600.000
ton/yıl tüvenan cevher yıkama kapasiteli konsantratörde
zenginleştirilecek, 25-125 mm, 3-25 mm ve O, 2-3 mm kolemanit
konsantreleri ile 3-125 mm ve O, 2-3 mm üleksit konsantreleri elde
edilir.

SONUÇ

1-Bor ve ferrokrom tesislerinin kurulusunda Batı'lıların nasıl
yaklaştığını belirtmiştik. Birçok oyalama ve zorluğa rağmen tesisler
kurulmuştur. Ayni durum trona için de geçerlidir. Her zaman bor tuzları
Batı'nın gündeminde olmuştur. Dünya bor rezervlerinin %70 ine sahip olan
Türkiye, dünya pazarının da %35 ini kontrol etmektedir. Bor üretimini
ve pazarlamasını tek elde tutan ülkemiz önemli avantajlar elde etmiştir.
Ancak, Bati her yönüyle cazip olan bu kaynağa karsı isteklerini
sürdürmektedir. "Bu nedenle 1986 yılında Morgan Bank'ın hazırladığı
Özelleştirme Master Planında Etibank için holding modeli öngörülmüş, bor
ve krom gibi yüksek karlı isletmelerin satış listesine alınması
önerilmiştir".

2-Doğal kaynaklarımızın iyi değerlendirilmesinin gerekliliğini
tekrarlamak isteriz. Bir ülkenin doğal kaynaklara sahip olması çok
önemlidir. Ancak bu kaynakları nasıl kullandığınız, nasıl
değerlendirdiğiniz de en az o kadar önemlidir. Dünyada çok zengin
kaynaklara sahip olan ülkeler, hala geri kalmışlık kategorisinde yer
almaktadır.

3-Bor, Türkiye için çok önemli doğal kaynaktır. Bu kaynağı ülke
menfaatleri doğrultusunda değerlendirmek, nihai bor türevlerinin
üretimini gerçekleştirmek ve birilerine peşkeş çektirmemek hepimizin
görevidir.

4-Etibank, madencilik sektörünün geçmişte lokomotifi olmuştur. Günümüzde
de bu özelliğini sürdürmelidir. Bor türevleri, Seydişehir Alüminyum
,Yüzüncü Yıl Gümüş Tesisleri'nin kapasite artırımı ve yenileme projeleri
biran önce hayata geçirilmelidir.

5-Yıllardır savsaklanan Batili Tekellerin oyuncağı haline gelen Trona
yatağının da zaman geçirilmeden isletmeye alınması ülke menfaatinedir.
Birilerinin isteğine bırakılırsa bir yirmi yıl daha hiçbir şey
yapılmadan geçirilecektir.

6-Türkiye sanayileşmesini tamamlayamadığından, nihai ürünün eldesini
sağlayacak teknolojileri de gerçekleştirememiştir. Gelecekte ihtiyacımız
olacak cevherleri, bugün, hammadde olarak ihraç ettiğimiz bir
gerçektir. Hammadde ihracı ile yeterli katma değer sağlanamaz. Katma
değerin yurt içinde kalması için Ar-Ge'ye ve teknolojik yatırımlara önem
verilmelidir.

7- 21.yüzyıla girerken, maden isçisi asgari ücretle, mühendisler ise
komik ücretlerle bu sektörde çalışmaktadır. Birçok alanda mühendisin
önemini hala kavrayamamış sözde madenciler mevcuttur.

8-Hala ülkemizde teknik ve teknolojik gelişmelerden uzak üretim
gerçekleştiriliyor. 1 m2 kesitli kuyudan, hem isçi, hem de cevher
çıkarılmakta. Kova içinde çıkrık yardımıyla insan, malzeme ve cevher
nakli yapılmaktadır. Bu örnekleri çoğaltmak mümkün. Hem düşündüren hem
de utanılacak bir manzara.

9-Enerji üretiminde öncelikle öz kaynaklarımızın değerlendirilmesi
gerekir. Bazı kolaylıklar nedeniyle ithalat cazip gelebilir, ancak bu
durum ülkeye uzun vadede bir şey kazandırmaz.

10-Madencilik sektöründeki KİT’lerin bugün çeşitli nedenlerle içine
düşürüldükleri durumdan biran önce çıkarılmaları gerekmektedir.
Yapılmayan yatırımlar nedeniyle meydana gelen teknolojik sorunların
çözümü ve politik baskılar sonucu bozulan çalışma barisin yeniden
sağlanması zorunludur. Özerk bir yapının oluşturulması, çalışanların
örgütleri aracılığı ile yönetimin erkinde temsil edilmeleri ve kamu
kuruluşları, politik baskılardan uzak, verimlilik ilkesi çerçevesinde
yeniden yapılandırılmalıdır.

11-Madencilik ve çevre dengesi ülkenin gerçeklerine göre ele alınmalı,
"Bilgi sahibi olmadan fikir sahibi olarak" slogancı bir anlayışla her
şeye karsı çıkmak hiç kimseye birsek kazandırmaz. Bilimsel verilerin
ışığında, ekolojik dengeyi bozmadan gereken her türlü önlem alınarak
üretim gerçekleştirilmelidir.

12-Maden armacılığı konusunda 1980'lerden beri izlenen politikalar iflas
etmiştir. Bugün, Ülkemizin doğal kaynaklarının yeterli düzeyde
aranmadığını söyleyebiliriz. Maden aramacılığını bir altyapı hizmeti
olarak görüyoruz. MTA yeniden yapılandırılmalı, her yönüyle ele alınmalı
ve içine düşürüldüğü olumsuzluklardan kurtarılmalıdır.

13-Madencilik sektörü genellikle günlük politikalarla yönetilmiştir.
Sağlıklı bir devlet politikası belirlendiği söylenemez. Gelişmiş ülkeler
madenlerin temini konusunda uzun vadeli politikalar oluşturmuşlardır.
Dünya hammadde kaynakları sinirlidir. Türkiye mevcut kaynaklarını çok
iyi değerlendirmelidir. Gelecekle ilgili politikaları saptamalıdır.
Sanayileşmiş bir Türkiye bugün tükettiği cevher miktarının 4-5 katini
tüketecektir. Hammaddenin, ne kadarını öz kaynaklardan, ne kadarını
ithal yoluyla karşılayacaktır. Madencilik sektöründe uzun erimli
politikalar ve stratejiler oluşturmalıdır.