Hezarfen Ahmet Çelebi (ilk uçan insan)

[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
Hezarfen Ahmet Çelebi, kendi geliştirdiği takma kanatlarla uçmayı
başaran ilk insandır. 17. yüzyılda Osmanlı’da yaşamış Türk bilginidir.
1623-1640 yılları arasında saltanat süren Sultan IV. Murat zamanında,
uçma tasarısını gerçekleştirdiği ve geniş bilgisinden ötürü halk
arasında, “Bin Fenli” anlamına gelen “Hezarfen” olarak anıldığı
bilinmektedir. (Hezar, Farsça 1000 sayısını nitelemektedir.)

İlk uçma denemelerinde, 10. yüzyıl Türk âlimlerinden İsmail Cevheri’den
ilham almıştır. Cevheri’nin bulgularını iyice inceleyen ve öğrenen
Çelebi, kuşların uçuşunu inceleyerek tarihi uçuşundan önce hazırladığı
kanatlarının dayanıklılık derecesini ölçmek için, Okmeydanı’nda
deneyler yapmıştır. Ayrıca, Leonardo Da Vinci’nin uçma konusundaki
çalışmalarında kendinden çok önce bu konuda deneyler yapan İsmail
Cevheri’den ilham aldığı sanılmaktadır.

1632 yılında lodos bir havada Galata Kulesi’nden kuş kanatlarına benzer bir araç
takıp kendini boşluğa bırakan ve uçarak İstanbul Boğazı’nı geçip 6000
m. ötede Üsküdar’da Doğancılar’a inen Hezarfen Ahmet Çelebi, Türk
havacılık tarihinin en kayda değer simalarından birisidir. Bu uçuş
hakkındaki belgeler şimdiye kadar sadece Evliya Çelebi’nin
Seyahatname’sindeki ifadesinden ibarettir.

Bu olay, Osmanlı Devleti’nde ve Avrupa’da büyük yankı buldu ve dönemin
padişahı IV. Murat tarafından da beğenildi. Sarayburnu’ndaki Sinan Paşa
köşkünden bu durumu seyreden Sultan, Ahmet Çelebi ile önce çok yakından
ilgilenmiş, hatta Evliya Çelebi’ye göre “bir kese de altınla”
sevindirmiş, ancak bu derece bilgili ve becerikli birisinin tehlikeli
olabileceğini düşünüp, “Bu âdem pek havf edilecek bir ademdir, her ne
murad ederse elinden gelür, böyle kimselerin bakaası caiz değil.”
diyerek onu Cezayir’e sürgün etmiştir.

Türkiye Cumhuriyeti P.T.T. İdaresinin 17 Ekim 1950 Tarihinde
İstanbul’da toplanan Milletlerarası Sivil Havacılık Kongresi için
çıkardığı üç hatıra pulundan Zeytuni yeşil-mavi renkli 20 kuruşluk
olanın taşıdığı temsili resim, Hazerfen’in Galata Kulesi’nden Üsküdar’a uçuşunu tasvir etmektedir.

Kaynak: Bu yazı, internetteki çeşitli sitelerden derlenerek hazırlanmıştır.