Kütüphanelerimiz

KÜTÜPHANECİLİK

Osmanlı Devleti` nde cami, medrese gibi yapıların
yanında kütüphanelere

yer verilirken vakıfa bağlı özel kitaplık lar da
meydana getirilmişti.


Bu tür yapılara büyük merkezler kadar taşranın kücük
ilçelerinde de rastlanmaktaydı.

Kütüphane lerde yüzyıllar boyunca Türkçe, Arapça,
Farsça yazma kitaplar birikmiş,

XVIII. Yy. da Katip Celbi bir çoğunu imparatorluğun
cesitli yerlerindeki zengin

kitaplıklarda gördüğü 15 000 kadar kitabin konuları

ve yazarları üstüne bilgi veren Keşfüzzünun adlı
büyük eserini kaleme almıştı.


Fakat basımevleri kurulup coğaldıktan sonra kitap

ve süreli yayın sayısı artarken kütüphanelerin aynı
gelişmeyi göstermesi sağlanamadı.


Dağınık kütüphanelerde bakımsız yazmalar tahrip oldu
veya büsbütün kayboldu.

Kütüphanelerin basma eserlerle zenginleştirilmesi de,

yeni kütüphaneler açılması da ihmal edildi.


Cumhuriyet`in ilk yillarında ( 1925 ) ancak 19 il ve
29 ilçede genel kütüphane vardı.

Büyüklü küçüklü kütüphanelerden 11`inin Bursa ve
çevresinde,

15` nin Kastamonu`da , 40`tan fazlasının İstanbul`da
bulunması kütüphanecilik

hizmetinin her bölgeye eşit olarak götürülemediğini
gösteriyordu.


1924`te Öğretimin Birleştirilmesi Kanunu ile daha
önceleri Evkaf Nezareti`ne bağlı

olan kütüphaneler Milli Eğitim Bakanlığı`na bağlandı.

O yıl ....[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]...Yıldız Sarayı
Kütüphanesi İstanbul Üniversitesi`ne nakledildi,

bütün fakülte kitaplıklarında ki kitapların da
toplanması ile

İstanbul Üniversitesi Merkez Kütüphanesi kuruldu.


1927`de cıkarılan Tekke, Zaviye ve Türbelerin
Kapatılmasına Ilişkin Kanun`la da

buralardaki kitaplar Milli Eğitim Bakanlı`na bağlı
kütüphanelere devredildi.


1934`te 2527 sayılı Basma Yazı ve Resimleri Derleme
Kanunu çıkarıldı.

Bu kanun gereğince, yurtta basılan her türlü eserden
beş nüshası devlete

bedava verilir.


Bunlar Ankara Milli Kütüphanesi`ne,

Izmir Milli Kütüphanesi`ne İstanbul
Üniversitesi

Merkez Kütüphanesi`ne...[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]....
Beyazıt Devlet Kütüphanesi`ne,


[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]...1506 ilk kütüphanesi



Alıntı:

Beyazıt Devlet Kütüphanesi İstanbul Eminönü ilçesi, Beyazıt Meydanı’nda bulunan Beyazıt Devlet Kütüphanesi, Devlet eli ile kurulan ilk kütüphane özelliğini taşımaktadır. Kütüphanenin ilk binası 1506’da yapılan Beyazıt Külliyesi imaretinin bir bölümüdür. Maarif-i Umumiye Nizamnamesinin 1869’da çıkarılmasından sonra İstanbul’da genel kapsamlı bir kütüphane kurulması için Sadrazam Sait Paşa ve Maarif Nazırı Mustafa Nuri Paşa Beyazıt imaretini Maarif Nezareti’ne devredilmesini sağlamışlardır. Bundan sonra imaretin kütüphaneye dönüştürülmesi için çalışmalara 1882 yılında başlanmış, 1884 yılında da tamamlanmıştır. Bu arada Sultan II. Abdülhamit de özel bütçesinden katkıda bulunmuştur. Kütüphane, Kütüphane-i Umumi Osmani adıyla 24 Haziran 1984’te ziyarete açılmıştır. Balkan Savaşı (1912–1913) sırasında savaş bölgelerinden kaçırılan çok sayıdaki kitap da bu kütüphaneye getirilmiştir. Cumhuriyetin kuruluşundan sonra Beyazıt Umumi Kütüphanesi ismini alan kütüphaneye imaretin bir bölümünün daha eklenmesi ile depo durumuna getirilen kütüphanedeki sıkışıklık giderilmiştir. Basma Yazı ve Resimleri Derleme Kanunu’nun 1934’te yürürlüğe girmesinden sonra Türkiye’de yayınlanan her eserden bir nüshanın bu kütüphaneye gelmesinden ötürü koleksiyonları hızla büyümüş ve yeniden yer darlığı baş göstermiştir. Bunun üzerine 1946’da yapı onarılmış, kullanım alanı genişletilmiş ve 1974’te bitişiğindeki eski Dişçilik Mektebi de kütüphaneye tahsis edilmiştir. Böylece Beyazıt Devlet Kütüphanesi 1984’te yeniden hizmete girmiştir. Türkiye’deki uluslar arası formlara göre ilk katalog çalışması 1939’da burada başlamış, yazar ve kitap isimlerine göre düzenlenen iki katalog 1944’te tamamlanmıştır. Maarif Vekâleti de ilk Türk kataloglarının kurallarını içeren kılavuzlar yayınlamıştır. 1950 yılında Dewey Onlu Tasnif Sisteminin kabul edilmesi ile birlikte kataloglama sistemleri yeniden düzenlenmiştir. Kütüphanede Kitap Okuma Salonundan ayrı olarak “Nadir Eserler”, “Gazete ve Dergi”, “Harita-Afiş”, “Para-Pul”, “Müzik Dinleme”, Video ve Film İzleme”, “Görme Özürlüler”, “Atatürk ve İnkilapları”, “Gazte Okuma” bölümleri bulunmaktadır. Ayrıca kütüphanede bir de lisan laboratuarı açılmıştır. Aynı anda 400 kişinin yararlanmasını sağlayan okuma salonunun yanı sıra eğitici ve kültürel etkinliklere açık konferans salonu, cilt atölyesi, personel yemekhanesi, okuyucu kantini, fotokopi servisi, mikrofiş sistemi ile çağın kütüphanecilik alanındaki tüm yenilikleri burada bulunmaktadır. Kütüphane içerisinde 600.000 civarında kitap, 11.000’i aşkın yazma, 25.000 kadar da süreli yayın bulunmaktadır. Turan Emeksiz Sokak No: 6 Beyazıt Tel: (0212) 522 31 67 Kaynak Kenthaber Kültür Kurulu

Ankara Ilk Halk Kütüphanesi`ne gönderilir.

İstanbul`un Türkiye`nin en büyük kültür merkezi
olduğu düşünülerek,

Derleme Müdürlüğü İstanbul`da kurulmuştur. Ilk
derleme müdürü Selim Nüzhet Gerçek ( 1891 – 1945 ),

özel cabalarıyle, yeni harflerin kabulünden Derleme
Kanunu cıkıncaya kadar gecen

6 yıllık döneme de ( 1928 – 1934 ) yayımlanan
eserleri de derledi.

Osmanlı döneminde, iki yüz yılda ( 1729 – 1928 ) eski
harfli 35 – 40 bin kadar

kitabın basılmış olduğu tahmin edildiği halde, son 45
yılda ( 1928 – 1973 )

Türkiye`de basılıp derlenen yeni harfli kitapların
sayısı 160 bine yaklaştı.

Ulusal bir bibliyografya yayımlamak olanağı da
Derleme Kanunu ile kazanıldı.

O tarihten beri cıkan Türkiye bibliyografyası`nda
yerli yayınlar tanıtılmaktadır.

Gene bu kanunun getirdiği olanakla, 1952 `den beri
UNESCO`nun da yardımıyla



Ankara Milli Kütüphanesi`nde…[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]....
kurulan

Bibliyografya Enstitüsü `nce Türkiye makaleler
bibliyografyası yayımlanır.


Ankara Milli Kütüphanesi,

Adnan Ötüken`in 1940 – 1948 yılları arasındaki
cabalarıyle kurulabildi.


Alıntı:

Şu anda önemli kitapların bilgisayar ortamına geçirilmesi için çalışmalar yapılıyor. Bu çalışmalar galiba 120 bin kitabı bulmuş; kütüphane yılda 40 – 50 bin kadar araştırmacıya hizmet verir duruma gelmiş. Evet, bu çalışmalar bizler için önemli adımlar. Ama olayı küresel ortamda düşünürsek hiç de o kadar önemli adımlar değil. Burada uygar ülkelerin kütüphanelerini ve kapasitelerini saymaya, bizimle mukayeseye kalkarsam dudağınız uçuklar. Teselliyi kısmen de olsa, Cumhuriyet eseri Ankara Milli Kütüphanesi’nde bulabiliriz. Kütüphane, Mimar Şevki Vanlı merhumun projesi, Bayındırlık ve İskân Bakanlığı Yapı İşleri Genel Müdürlüğünün uygulaması ile başarıldı. 700 bine yakın cilde ulaşan kitap sayısı ile Türkiye’nin en büyük ve bilimsel metotlarla çalışan kütüphanesi oldu. Kitap servis ve okuma salonları dışında birçok kültür hizmetlerini de gören, modern bir tesis. Bunun dışında büyük üniversitelerimizin kütüphaneleri de yerli ve yabancı dilde bilimsel yayın ve kitapları ile kayda değer ilerleme içindeler. Halk ve çocuk kütüphaneleri de semt kitaplıkları bazında hizmet veriyorlar. Her şeye rağmen İstanbul’un en büyük kültür tesisi eksiği, modern anlamda ve dört başı mamur modern bir kütüphaneye sahip olamayışıdır. Yıllardan beri, İstanbul’un 2010 yılı Dünya Kültür Başkenti etkinliklerine hazırlanma sırasında, Dünya çapında üç önemli kültür tesisinin hayata geçirilmesini; opera binası, konser salonu ve kütüphane binalarının inşasını bekledik durduk. Ne yazık ki beklentilerimiz hayalden öteye geçemedi. Yayın Tarihi 16 Nisan 2010 / Kenthaber

Birinci ve Ikinci Beş Yıllık Kalkınma Planı
dönemlerinde, coğu doğu ve güneydoğu

illerimizde olmak üzere, 25 yeni kütüphane binası
yapıldı.

1973`te 7 yapı bitirildi, 6 yapıya başlandı.
Kütüphanelerimizin çoğu hala eski

mektep - medrese- tekke- cami köşelerine sığınmıştır,
özel modern yapılardan yoksundur.

Bugün, her ilimizde en az bir halk, bir de çocuk
kütüphanesi olduğu gibi, bir çok ilce,

bucak ve köyümüzde de kütüphaneler bulunmaktadır.

Cumhuriyet`in ilk yıllarında vakıf yapılarda falliyet
gösteren kütüphanelerimizin sayısı

pek az iken, 50 yıl sonra bu sayı, 330 halk ,

270 çocuk kütüphanesi olmak üzere 600`e cıktı.

12 otobüs ile 6 cip ve pikaptan oluşan bir gezici
kütüphaneler şebekesi,

10 ilimizde 207 yerleme merkezine kütüphane hizmeti
götürür.

Cumhuriyet`in başlarında Anadolu da 60 – 70 bin cilt
kitap varken,

bugün halk kütüphanelerinde 3 milyon, çocuk
kütüphanelerinde 500 bin,

Ankara Milli Kütüphanesinde 560 bin Üniversite
Merkez, fakülte

ve yüksekokul kütüphanelerinde 1,5 milyon, yalnız Dil
ve Tarih – Coğrafya Fakültesi

Kütüphanesi` nde 200 bin bütün okul kütüphanelerinde 5
milyon cilt

kitap bulunmaktadır.

Ceşitli kurum, özel, üniversite ve araştırma
kütüphanelerinin dışında,

sadece halk kütüphanelerinde 1933 yılında 675 bin
olan okuyucu sayısı,

bugün 4 milyona yakındır.



Kütüphaneciliğimize Emek Vermiş Birkaç Kişi


Aziz BERKER ( Istanbul 1899 – 1968 ). Istanbul
Öğretmen okulu nu bitirdi,

Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Dairesi şube
müdürlüğü yaptı ( 1933 ) .

Kütüphaneler müdürlüğüne getirildi ( 1939 ) .

Ankara Dil ve Tarih – coğrafya Fakültesi Tarih
bölümünü bitirerek

tarih öğretmenliği yaptı.

Kütüphaneler genel müdürlüğünden emekli oldu ( 1964 )
.

Başlıca eserleri: Mora Ihtilali tarihcesi veya Penah
Efendi mecmuası ( 1943 ) ,

Türkiye`de ilköğretim I. 1839 – 1908

( 1945 ) , yazma ve eski basma kitapların tasnif ve
fişleme kılavuzu

ve Islam dini ilimleri tasnif cetveli ( Ismet
Parmaksızoğlu ile birlikte, 1958 )


[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]...Osman ERSOY
( Ardanuc 1923 ). Kars Lisesi`ni ( 1941 ) , ankara Dil

ve Tarih – Cografya Fakültesi Tarih bölümünü bitirdi (
1945 ).

Topkai Sarayi Müzesi arsiv ve kütüphane bölümünde (
1945 - 1950 ),

Ankara Etnografya Müzesi asistanliginda ( 1950 ) .

Dil ve Tarih – Cograya Fakültesi `nde Ortacag tarihi
asistani oldu.

Ankara Üniversitesi Kütüphanecilik Enstitüsü `nde
asistan ( 1956 ) ,

docent, professor kürsü müdürü oldu.

Bugün Dil ve Tarih – Cografya Fakültesi dekanidir.

Başlıca eserleri : Türkiye ` matbaanin girisi
ve ilk basilan eserler

( doktora tezi, 1959 ) Halk kütüphanelerimiz üzerine
bir arastirma ( 14966 ) ,

Kütüphaneciligimizin sorunlari ( 1966 ) , Bir kısım
eserlerde kütüphanelerimizle

ilgili bilgiler bibliyografyası ( Mihin Eren ile, Necati Lügal Armagani `ndan ayrıbasım,
1969 ).


Alıntı:

1972 - 1974 yılları arasında Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi ve 1979-1982 yılları arasında da Fırat Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dekanlığı yapan Ersoy, Kütüphanecilik Bölümü Başkanı olarak sürdürdüğü görevinden 1990 yılında emekli oldu.

24 Ekim 2008 vefat etti



Hasan Fehmi Edhem KARATAY ( Istanbul 1888 –
1968 ) .

Galatasaray Sultanisi`nden ( 1908 ) sonra, Sanayii
Nefise Mektebi`nin Mimari

bölümünü bitiridi.

Nişantaşı, Gaziosmanpaşa ve Üsküdar sultanilerinde
Fransızca öğretmenliğine

başladı ( 1920 ) . Darülfünun Kütüphanesi `ne

( şimdiki Istanbul Üniversitesi Merkez Kütüphanesi )
atandı ( 1925 ) .

Batıda kütüphanecilik eğitim ve öğretimi gören ilk
türk olarak Maarif Vekaleti `nce

kütüphanecilik öğrenimi için Paris `e gönderildi.

Üniversite Kütüphanesi `ne müdür oldu. Son görevi,
Topkapı Sarayı Müzesi

Kütüphanesi`ndei zayma eserlerin kataloglarını
hazirlama işi idi.

Başlıca eserleri: Alfabetk katalog kaideleri (
1941 ) ,

Istanbul Üniversitesi Kütüphanesi farsca basmalar
katalogu ( 1949 ) ,

Istanbul Üniversitesi Kütüphanesi arapca yazmalar
katalogu

( 1951 – 1953 ) ( 2 cilt, 1956 ) , Istanbul
Üniversitesi Kütüphanesi türkçe

yazmalar kataloğu ( 1961 ) ,
Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi farsca yazmalar

katalogu ( 1961 ) , Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi
arapca yazmalar

kataloğu ( 1962 ) .



Adnan ÖTÜKEN ( Yugoslavya, Manstir 1911 –
Istanbul 1972 ).

Istanbul Lisesi`nden sonar, Istanbul Üniversitesi
Edebiyat Fakültesi

Türkoloji bölümünü bitirdi ( 1935 ).

Özel liselerde edebiyat öğretmenliği yaptı.
Kütüphaneler Tasnif Komisyonu`nda calıştı.

Kütüphanecilik öğrenimi için Almanya`ya gönderildi (
1936 ) .

Berlin`deki Prusya Devlet Kütüphanesi`nde etitim,
Berlin Üniversitesi Kütüphanesi

ile Leipzig `deki Deutsche Bücherei `da staj gördü.

Bir süre Istanbul Edebiyat Fakültesi`nde Türkoloji
asistanlığı yaptı.

Milli Egitim bakanlığı yayım müdürlüğüne getirildi.
Ankara Milli Kütüphanesi`nin

kurulması hizmetini üzerine aldı ( 1946 ).

Dil ve Tarih – coğrafya Fakültesi`nde iki yıllık
kütüphanecilik kursu öğretmenliğini de

ek görev olarak aldı ( 1942 ) .

12 yil bu fakültede kütüphaneci yetiştirdi.

Ankara Radyosu`nda on yıl Kitap Saati `ni yönetti.

Kültür müsteşarlığına ilk müştesar olarak getirildi (
1965 ).

Bu görevdeyken, Milli Folklor Enstitüsü`nü kurdu. Son
görevi, Ankara Yüksek

Ögretmen Okulu edebiyat ögretmenliğidir.

Başlıca eserleri : Bibliyotek bilgisi ve bibliyografi
( 1940 ) ,

Seçme eserler bibliyografyasi ( radyodaki Kitap saati
konuşmaları,

1942 – 1945 ,1. cilt, 1946 )
, Milli kütüphane kurulurken ( 1946 ),

Istanbul Üniversitesi yayınları bibliyografyası, 1933
– 1945

( Türker Acaroğlu ile birlikte, 2. bası 1947 )

Bibliyotekçinin elkitabı ( 2 cilt, 1947 – 1948 )
Dünya edebiyatından

tercümler – klasikler bibliyografyası, 1940 – 1950 (
1949 – 1952 ),

Türk Kütüphaneciler Dernegi Bülteni on yıllık tahlili
indeksi ( ayrıbasım, 1962 )



LEMAN - SENALP – BAKLA ( Bursa 1924 ) .

Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih – coğrafya Fakültesi
Tarih bölümünü bitiridi ( 1945 ).

Bu fakültede Adnan Ötüken`in actığı iki yıllık
kütüphanecilik kursunda asistanlık yaptı.

Milli Eğitim Bakanlığı Yayın Müdürlüğü
kütüphaneciliğine atandı.

Milli Kütüphane `nin kuruluşunda calıştı.

Derleme müdür oldu ( 1952 )
. Yeniden Milli Kütüphane uzmanı olarak

görev yaptı ( 1952 – 1955 ) Maliye Bakanlığı
Küphanesi uzmanlığı

( 1960 ) görevlerinde bulundu.


Başlıca eserleri : Thomson`dan
ceviri ( türkce terimleri ekledi 1959 )

Istanbul Üniversitesi yayınları bibliyografyası, 1933
– 1972 ( 9 cilt, 1966 – 1973 ) .

Ord. Prof. Dr. Tevik Sağlam Kütüphanesi katalogu (
Prof. B. N. Sehsuvaroglu

ile birlikte, 1970 ) Kitap yılı bibliyografyası (
Arslan Kaynardağ ile birlikte, 1974 )



Türkiye nin başlıca kütüphaneleri



Alıntı:

Şu anda önemli kitapların bilgisayar ortamına geçirilmesi için çalışmalar yapılıyor. Bu çalışmalar galiba 120 bin kitabı bulmuş; kütüphane yılda 40 – 50 bin kadar araştırmacıya hizmet verir duruma gelmiş. Evet, bu çalışmalar bizler için önemli adımlar.

O zaman gerileme var demektir ki buna da ben
inanamıyorum...


~~~~

Ankara Milli Kütüphanesi, 1948 `de kuruldu, 1934 `ten
beri basili, eserlerin Derleme

Kanunu ile toplanan devlet nüshaları, kütüphaneye
devredildi.

Saraçoğlu Mahallesi `nin gazino – kulüp binasına
yerleşen kütüphane

içinde Bibliyografya Ensititüsü de calışmağa başladı ( 1952 ).

( 1965 ` genel müdürlük halinde yönetilmeğe başlanan
kütüphanenin

200 bini aksin süreli yayın kolksiyonu icin üç katlı
bir deposu bulunmaktadır.

Kütüphanede yer alan eserler sunlardır:

Kitap mevcudu 560 000 , elyazması 3 522 cilt, süreli
yayınlar 95 555 cilt,

mikrofilm 9 137 makara, sinema filmleri 22 , notalar 5
815, atlaslar 265,

notalar 3 988, ses bandı 255, tablo 654, karakalem
resim 395, röprodüksiyon 385,

heykel 12, cin resmi röprodüksiyonu 100, afis vd.
materyel 20 000 ,

plak 1278, Braille harfli kitaplar 291.

~~~~


[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]...Izmir Milli Kütüphanesi, 23 Haziran 1912`de açılan
kütüphane,

özel bir sinemanın geliriyle yeni bir binaya
kavuşabildi ( 1933 ).

Bugün Izmir Milli Kütüphanesi Cemiyeti`ce yönetilir.

Derleme Kanunu`ndan yararlanır.

Basma eserler: 130 000 türkçe, 7 000 eski harfli
türkçe,

2 000 arapça ve farsça, 15 000 yabancı dillerde.

Yazmalar: 350 türkçe, 1 500 arapça ve farsça, 5 000
türkçe.

Ayrıca 550 eski harfli türkçe süreli yayın
koleksiyonu var.

~~~~



Türkiye Büyük Millet Meclisi Kütüphanesi, Ilk
Osmanlı Meclisi Mebusanı

Kütüphanesi bunun cekirdeğini teşkil etti ( 1876 ) .

Bugün yazma ve basma 100 000 cilt kitap, 700 ceşit
türkçe,

450 ceşit yabancı dillerde süreli yayın koleksiyonu
bulunmaktadır .

Milletvekilleri senatörler, özel izinli araştırıcılar
yararlanabilir.


Alıntı:






TBMM Kütüphanesi, bugün 17 milyon sayfalık gazete
arşivine sahip.