Anestezi sırası ve sonrasında gelişen sorunlar

ANESTEZİ SIRASI VE SONRASINDA GELİŞEN SORUNLAR

[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Anestezi ya da narkoz; hastanın cerrahi müdahale esnasında ağrı duymaması[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] cerrahın da müdahalesini daha uygun şartlarda yapabilmesi için gerekli bir tıbbi uygulamadır. Bir ameliyat[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] ister genel anestezi altında ister bölgesel anestezi ile yapılıyor olsun ilk şartı ameliyathanenin ekip[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] ekipman ve sterilizasyonunun standartlara uygun olmasıdır. Anestezi[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] genel veya bölgesel olsun[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] enjeksiyon yerinde hafif bir reaksiyondan[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
ölüme kadar giden çeşitli istenmiyen veya beklenmedik reaksiyonlara
neden olabilir. Bunlar premedikasyonla ( hastanın anestezi öncesi
rahatlatılması ) başlayabildiği gibi[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] anesteziden aylarca sonra da ortaya çıkabilir[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] her sistemi ilgilendirebilir. Anesteziye bağlı sorunlar[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] özellikle ölümler eskiden beri tıp mensupları[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] halk ve ülkenmizde de giderek artmak üzere adli çevrelerden geniş ilgi görmektedir.

Anestezi güvenliğinde;

Anestezist ve yardımcılarının eğitim ve deneyimi
Hastanın fizik durumu
Cerrahinin tipi ve süresi
Anestezi yöntemi
Çalışma organizasyonu
Olanaklar ve izlem yöntemleri

gibi pek çok etken söz konusudur.
Güvenlik yanında önem verilmesi gereken diğer konu da anestezinin kalitesidir. Burada anestezist[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] cerrah ve hastanın beklentileri birbirinden farklıdır.

Cerrah[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] hastasının yeteri derinlikte uyumasını[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] yeterli kas gevşemesi sağlanmasını ve işlem bittikten sonra da kısa süre içinde uyanmasını bekler
Hasta[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] işlem sırasında hiç bir şey duymamayı[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] ameliyattan sonra ağrısız bir şekilde uyanmayı ve kısa sürede hastaneden ayrılmayı ister
Anestezist ise bunlara ek olarak uygulamanın planlandığı ve beklendiği gibi seyretmesini ister.

Bu sırada gelişebilecek beklenmedik ve istenmiyen durumlardan ne
hastanın ne de cerrahın haberi olmayabilir ve bunun sorumluluğu da
anesteziste aittir.
Cerrahi girişim süresince vital ( hayati ) fonksiyonlar hem cerrahi
işlemden hem de anesteziden olumsuz şekilde etkilenebilir ve yeterli
önlemler alınmadığı zaman hasta geçici veya kalıcı zarar görebilir[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] hayatını kaybedebilir. Bazen kısa sürede düzelebilecek sorunlar[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] ilerleyerek birbirine eklenerek fatal ( ölümle ) sonuçlanabilir. Ancak hastada mevcut hastalık[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] anestezi ve cerrahi uygulama[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
ameliyat öncesi ve sonrası bakımın ölümlerde payı olabilir bu durumda
anestezinin payının belirlenmesi güçlük yaratır. Burada önemli olan konu[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] olayın önlenebilirliğinin belirlenmesidir.
Doğrudan anestezi olayına bağlı ölüm ( mortalite ) oranını belirlemek güç olmakla birlikte 10.000 de 1 ölümde[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] anestezinin tek başına sorumlu olduğu kabul edilmektedir. Anesteziye bağlı morbidite ( hastalanma[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] sorunların ortaya çıkması ) sınırları ve sıklığını belirlemek[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] mortaliteden de güçtür.
Anestezi sırası ve sonrasında[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] venöz enjeksiyon yerinde bir ekimozdan ( cilt altında morarma[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] kanama )[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] hepatit veya serebral hasara kadar varan farklı tür ve şiddette sorunlar çıkabilir.
Bedensel hiç bir sorunu olmayan[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
herhangi bir cerrahi girişim yapılmaksızın sadece belirli süre
inhalasyon ( solunum yoluyla ) anesteziği verilip uyandırılan
hastalarda bile[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] baş dönmesi[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] yorgunluk[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] bulantı[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] baş ağrısı[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] üşüme[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
titreme olmaktadır. Bu durumda anestezik morbidite % 100 mü kabul
edilecektir? Bu konuda Lassner "neyse ki anestezinin nahoş etkileri
cerrahinin olumlu etkileri tarafından örtülmektedir." demektedir. Anestezik Mortalite ve Morbidite Nedenleri

Beşeri Nedenler Anestezik ölümlerin yarısına yakınında nedenin anestezi uygulaması[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] cerrahi işlem[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] hasta ve araç/gereç yönünden beşeri hata ve yetersiz eğitim olduğu kabul edilmektedir.
- Eğitim yetersizliği; Deneyim ve beceri eksikliği[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
  bilgisizlik ve değerlendirmede hata şeklinde kendini gösterebilir.
  Vital fonksiyonlardaki bir bozukluğun zamanında farkedilmemesi veya
  yetersiz ya da yanlış tedavi edilmesi[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] belirli bir hasta için uygulanan yöntemin[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] o hasata için uygun olmaması sorun yaratabilir.
- Beşeri hatalar içinde de dikkatsizlik[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] acelecilik[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] önemsememe[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] sıkılma[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
  dikkatin başka yere verilmesinden ihmale kadar giden nedenler söz
  konusu olabilir. Burada yorgunluğun katkısı da unutulmamalıdır.
- İlaçların karıştırılması da burada incelenebilir. Kabul edilebilir bir hata değildir. Enjektör ve ampul içerikleri[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] inhalasyon anestezikleri dikkatsizlik[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] yetersiz işaretleme nedeni ile karışabilir. Bunun önlenmesi için ilaçların enjektöre çekilir çekilmez verilmesi[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] hemen verilmeyecekse mutlaka etiketlenmesi gerekir.Serum fizyolojik[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
  adrenalin ve atropin ampullerinin benzerliği hatırda tutulmalıdır.
  Sıvılar da hem miktar hem de içerik yönünden işaretlenmelidir.
- Acil durumlar[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] anestezi endikasyonu ve yöntemi belirlenirken etki altında kalma[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] yanlış değerlendirme[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] cerrahi ekibe ait nedenler ve ekibin uyumsuzluğu da mortalite/morbiditeye katkıda bulunabilir.

</li>

Mekanik Hata ve Yetersizlikler

Anestezik kazalar diyebileceğimiz durumların çoğunda mekanik nedenler söz konusudur.

Oksijen kesilmesi[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] oksijen tüplerinin boş olması[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] gaz hatlarının karışması[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] yanlış bağlantılar[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
merkezi gazın kesilmesi vs. gibi nedenlerden kaynaklanabilir. Modern
anestezi aygıtları oksijen kesilmesi halinde alarm vermekte ve diğer
gazları da kesmektedir. Ancak yine de uygulamadan önce gaz akımının
kontrol edilmesi gerekir.
Devre parçalarının ayrılması veya uygun olmayan konnektör kullanılması sonucu gelişen gaz kaçakları[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] hastaya yetersiz gaz gitmesine neden olabilir. Aletlerin alarmlarının hatalı olması[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] yanlişlikla kapatılması bu kazaları kolaylaştırır. Bunların dışında gaz boruları[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] endotrakeal tüp veya devrelerde yabancı cisim[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] kırılma veya üzerine basılma nedeniyle tıkanma olabilir.

</li>

Yetersiz organizasyon

Denetim veya yardım yetersizliği; Ddenetim yetersizliği[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
gerektiğinde yardım istememe veya sağlayamama gibi nedenler de söz
konusu olabilir. Deneyimli bir anestezi teknisyeni veya hemşiresinin[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] asistanlığının başlangıç dönemindeki hekime güç dönemlerinde çok yardımı dokunacaktır.
İzleme yetersizliği[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] izleme olanakları yetersiz olabilir veya değerlendirme hatası yapılabilir.
Ayılma odası olanaklarının yetersizliği; Hiç bir hasta ameliyathaneden doğrudan yatağına gönderilmemeli[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] ayılma odasındaki komplikasyonları azaltmak için de bu alanlar yeterli personel ve teknik olanakla donatılmalıdır.

</li>

Dolaşımsal Sorunlar

Hipovolemi; Genel anestezik ilaçların çoğu[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
spinal ve epidural anestezi hipotansiyona neden olabilir. Bu durum
özellikle kanama veya dehidratasyona bağlı olarak zaten hipovolemik
olan hastalarda ciddi sorun yaratabilir.
İlaç aşırı dozajı; İndüksiyon ajanları gerektiğinden fazla
verilebilir. Özellikle indüksiyon sırasında gelişen ve diğer konularla
meşgul olunduğu için farkına varılmayan hipotansiyon tehlikeli
olabilir. İlaca aşırı duyarlılık da söz konusu olabilir.

</li>

Solunumsal Sorunlar

Mide içeriği aspirasyonu; ( akcigere çekilmesi ) Ölüm nedenleri arasında önemli bir yer tutar. Anesteziye bağlı tüm ölümleri % 19 [Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
maternal ölümlerin ise % 25 i bu nedenle ortaya çıkmaktadır. Özellikle
obsterik ve acil girişimlerin yapılacağı hastalarda risk daha
yüksektir. İndüksiyon sırasında[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] anestezi süresince ve postoperatif dönemde gelişebilir.
Entübasyon sorunları; Entübasyonda başarısızlık[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] yanlış entübasyon yanında[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
entübasyon girişimleri sırasında aspirasyon da tehlike yaratır. Ama
asıl trajik olan tüpün trakeaya ( nefes borusu ) yerleştirilmemiş
olması veya anestezi sırasında yerinden çıkması ve bu durumun zamanında
farkedilmemesidir.
Hipoventilasyon[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] hava yolu obstrüksiyonu;
Narkotik veya kas gevşetici verilmiş hastanın spontan solumaya
bırakılması hipoventilasyona yol açar. Anestezist başka bir işle meşgul
veya hasta başında değil iken gelişen ve farkına varılmayan hava yolu
obstrüksiyonu ölüme neden olabilir.

</li>

Hastanın Durumu ve Yandaş Hastalıklar

Her ne kadar çok küçük veya ileri yaş[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] bazı ilave riskler getirebilirse de[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] dikkatli bir uygulama ile yaş[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] tek başına mortalite ve morbiditeyi artıran etken olarak alınmamalıdır. Burada anestezi dışındaki etkenler de söz konusudur.

Kardiovasküler hastalıklar ( Örn. İleri derecede koroner yetmezliği )
Solunum sistemi ile ilgili hastalıklar

mortaliteyi artırır.
Koroner arter hastaığı ve / veya kronik akciğer hastalıkları en önemli risk faktörü olarak kabul edilir. </li>