Atatürk`ün mektubu (Mister Frew'a )

Sizinle, Mösyö Marten'in aracılığıyla yaptığımız görüşmelerin
hâtırasını memnuniyetle saklamaktayım. Yıllarca memleketimizde ve
milletimiz arasında yaşamış olan sizin, hakkımızda en doğru düşünce ve
kanaatları taşıyacağınızı beklerdim. Oysa, ne yazık ki, İstanbul
çevresinde sizinle bağlantı kuran bazı gafil ve menfaat düşkünü
kimselerin, sizi yanlış yönlere sürüklediklerini pek büyük bir esefle
anlıyorum. Bunlar arasında Sait Molla ile hazırlanıp uygulamasına
başladığınız, güvenilir kaynaklardan haber alınan plânın, İngiliz
milletinin gerçekten suçlanmasını gerektirecek bir nitelikte olduğunu
bildirmeme müsaadenizi rica ederim. Milletimiz, Sait Molla' nın değil,
fakat gerçek vatanseverlerimizin gözüyle görüldüğü takdirde, böyle
plânların artık memleketimizde ve milletimiz üzerinde uygulama alanı
kalmadığı yargısına kolaylıkla varılabilir.

Nitekim, daha bugünün olaylarının arasında yer alan Adapazarı ve
Karacabey hâdiselerinin başarısızlığa uğramış olması, sözümüzü
doğrulamaya yeterlidir, Ancak, buna ne gerek vardı? İngiliz subayı
Nowill' in, Diyarbakır bölgesinde. Müslüman Kürt halkını kışkırtmak
için pek çok çalıştıktan sonra, Malatya'da eski Elâzığ Valisi Galip ve
Malatya Mutasarrıfı Halil Bey' lerle Sivas aleyhine yaratmaya çalıştığı
olay, sonuç olarak bütün medeniyet dünyasına karşı utanç verici değil
miydi?
Size bütün ciddiyet ve samimiyetimle arz ederim ki, İngiliz milleti,
milletimizin kendisine karşı gösterdiği dostluk ve güvene değer
vermiyorsa, bundaki yanılgı pek derindir. Aksi takdirde ise,
kullandığınız yöntemler pek sakat olup sonuca ve başarıya ulaştıracak
nitelikte değildir. Sait Molla vasıtasıyla Adapazarı'na gönderilen iki
bin liranın, yakında olumlu sonuç getireceği şeklinde verilen, sözün
asılsızlığını, olaylar size ispat etmiş olacağından fazla söze gerek
görmem. Özellikle sizinle bağlantı kuran sahtekârlar tarafından, ortak
çalışmalarınızda ve meselelerinizde Osmanlı Padişahı'nın da rolü varmış
gibi gösterilmesi pek tehlikelidir. Siz pekâlâ takdir edersiniz ki,
Zâtışâhâne sorumsuz ve tarafsız olup, millî irade ve hâkimiyetimizi
ilgilendiren gerçekleri değiştirmez ve bozmazlar. Memleketimizde
bulunan İngiliz siyasî memurlarının, şüphesiz İngiliz milletinin eğilim
ve çıkarlarına aykırı olarak, vatan ve milletimiz aleyhinde, insanlık
ve medeniyet dışı ölçülerle yapılagelmekte olan teşebbüslerini,
elimizdeki belgelerle İngiliz milletinin gözleri önüne serersek, sonuç,
dünyaca takdire değer görülmez sanırım. Ancak, bu konuda garipliği
dolayısıyla şunu da arz etmek mecburiyetindeyim ki, siz bir din adamı
olarak, siyaset oyunlarında ve hele kanlı çarpışmalarla sonuçlanacak
işlerde rol oynamak sevdasına kapılmamalıydınız. Sizinle yaptığım
görüşmelerde sizi bu türlü bir politika adamı olarak değil, insanlığa
hizmet eden, adaleti seven, faziletli bir insan gibi görmüştüm.

Bunda ne kadar aldandığımı, son aldığım güvenilir belgelere dayalı
bilgilerin doğrulamakta olduğunu size bildirmekle şeref duyarım.

Mustafa Kemal-1919